اهمیت وجود کیسه صفرا از نگاه طب سنتی

سئوالات قبل از مطالعه ::

• کیسه صفرا چه نقشی در هضم غذا دارد؟
• علائم اصلی بیماری‌های کیسه صفرا چیست؟
• آیا وجود کیسه صفرا برای بدن ضروری است یا می‌توان آن را برداشت؟
• چه عواملی می‌توانند موجب مشکلات و بیماری‌های کیسه صفرا شوند؟

کیسه صفرا چیست و چه کار می‌کند؟

کیسه صفرا یک اندام کوچک است که صفرای تولید شده در کبد را در خود ذخیره می‌کند. این کیسه در زیر کبد و در نزدیکی معده قرار دارد و نقش مهمی در فرآیند هضم غذا، به‌ویژه چربی‌ها دارد. هنگامی که غذایی مصرف می‌شود، به‌ویژه غذاهای چرب، کیسه صفرا صفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچک می‌ریزد تا به هضم و جذب چربی‌های غذایی کمک کند.

این اندام، زمانی که به‌درستی عمل می‌کند، معمولا توجه کسی را جلب نمی‌کند و فرد متوجه حضور آن نمی‌شود. اما در صورت بروز مشکل، می‌تواند با دردهای شدید، ناراحتی خود را نشان دهد.

مشکلات شایع کیسه صفرا

عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند منجر به بروز مشکلات در کیسه صفرا شوند، از جمله:

• سنگ کیسه صفرا
• کولیک صفراوی
• التهاب و عفونت کیسه صفرا
• پولیپ کیسه صفرا

علائم بیماری‌های کیسه صفرا

شایع‌ترین علائم و نشانه‌های مشکلات کیسه صفرا عبارتند از:

• درد شدید در ناحیه شکم
• دردی که به شانه راست می‌زند و گاهی کمر را درگیر می‌کند.
• دردی که بعد از خوردن غذا تشدید می‌شود، مخصوصا اگر غذایی چرب مصرف شده باشد.
• دردی که تیز و کرامپی است.
• دردی که با یک نفس عمیق تشدید می‌شود.
• درد در ناحیه قفسه سینه
• سوزش سر دل، سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده
• احساس پری در شکم
• تهوع، استفراغ
• تب و لرز
• زردی (پوست و چشم‌ها)
• تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع (خصوصا به رنگ روشن‌تر و خاکستری)

آیا کیسه صفرا برای بدن ضروری است؟

در طب رایج، کیسه صفرا به‌عنوان اندامی صرفاً برای نگهداری صفرا شناخته می‌شود و جراحان گاهی اوقات آن را بی‌ضرر می‌دانند. به همین دلیل، در مواقعی که مشکلات حاد و غیرقابل درمانی پیش می‌آید، ممکن است این اندام برداشته شود. اما از دیدگاه طب سنتی، کیسه صفرا نقشی حیاتی در فرآیند هضم دارد. کیسه صفرا باعث گرم نگه داشتن کبد و معده می‌شود و در هضم این دو عضو نقش اساسی ایفا می‌کند. بنابراین، در طب سنتی، وجود کیسه صفرا برای بدن ضروری است و برداشتن آن ممکن است به مشکلات هضمی منجر شود.

تدابیر ضروری برای جلوگیری از مشکلات کیسه صفرا

1. کاهش چربی خون
   صفرا در کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. اگر در صفرا کلسترول زیادی وجود داشته باشد، احتمال تشکیل سنگ صفرا افزایش می‌یابد. زمانی که غذای چرب مصرف می‌شود، کیسه صفرا منقبض می‌شود تا صفرا را به روده کوچک بریزد. اما کلسترول زیاد می‌تواند صفرا را سفت کرده و سنگ‌های صفراوی ایجاد کند که در صورت ورود به مجرای صفراوی باعث التهاب و درد می‌شود.
2. رژیم غذایی مناسب
   برای پیشگیری از مشکلات کیسه صفرا، مصرف مواد غذایی که باعث کاهش چربی و کلسترول می‌شوند، توصیه می‌شود. به‌ویژه باید از چربی‌های گیاهی و غیراشباع مانند روغن زیتون استفاده کرد و از چربی‌های حیوانی پرهیز کرد. همچنین مصرف سبزیجات تازه، میوه‌ها و غلات کامل در رژیم غذایی ضروری است، زیرا این مواد فیبر بالایی دارند که به دفع صفرا کمک می‌کند.
3. مصرف پروتئین مناسب
   مصرف گوشت بدون چربی مانند ماهی و مرغ برای تامین پروتئین و همچنین ویتامین B12 ضروری است. به‌طور کلی، بهتر است منابع پروتئینی که چربی و روغن بالایی دارند، مصرف نشود.
4. حذف چربی‌های اشباع شده
   باید مصرف چربی‌های اشباع‌شده که در کره، پنیر، شیرینی و بیسکوییت یافت می‌شوند، کاهش یابد و به جای آن از چربی‌های غیراشباع مانند آووکادو، آجیل و بذرهای گیاهی استفاده شود.
5. ورزش و پیاده‌روی
   چاقی و اضافه وزن از عوامل اصلی ایجاد سنگ‌های صفراوی هستند. بنابراین، با پیاده‌روی و ورزش منظم می‌توان به کاهش وزن کمک کرد و از بروز مشکلات کیسه صفرا پیشگیری کرد.