ویتاگنوس را گیاه زنان می نامند . اولین مورد گزارش شده از مصرف آن توسط بقراط بوده که از خوابانده آن در شراب در جهت کنترل خونریزی بعد از زایمان استفاده کرده است.
پنج انگشت در پیشگیری ازاختلالات قاعدگی ،پریود دردناک ،قطع غیر طبیعی پریود ،اختلال در زمان و مقدار خونریزی ، نارسایی زودرس تخمدان (تنبلی تخمدان )وعوارض حین یایسگی موثر می باشد.
فهرست مطالب
گیاه دارویی پنج انگشت ی ( Vitex agnus castus ( Chaste tree
خانواده:
Verbenaceae
مشخصات:
درختی است با برگهای پنجه مانند و گلهای بنفش که بعد از فصل گرده افشانی میوه ای قهوه ای پررنگ می دهد .
پراکندگی:
در بستر رودها و مناطق پست ودره ها دیده می شود.
بخشهای مورد استفاده:
میوه
ترکیبات شیمیایی:
لیمونن Limonene سینیول Cineole از Essential oils
کاستیکان Castican اورینتین Orientin ایزووایتکسین Iso vitexin از Flavonoids
اگنوزید Agnuside ایوکوبین Eucubin از Iridoidglycosides
خواص پنچ انگشتی:
با تاثیرگذاری بر محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی هیپوتالاموس-هیپوفیز با افزایش LH و کاهش FSH تاثیرات خود را اعمال میکند .
تنظیم پریودبا افزایش ترشح پروژسترون به استروژن باعث بهبود عملکرد تخمدان می گردد . لذا اختلالات پریود را کاهش می دهد.
تنظیم ترشح پرولاکتین در افزایش ترشح پرولاکتین با اتصال مستقیم بر روی گیرنده های دوپامینی منجر به کاهش ترشح پرولاکتین می شود.از اختلالات پستان حین پریود جلوگیری کرده باعث افزایش ترشح شیر از پستان شده ومنجر به افزایش سایز پستان می شود.
کاهش علایم یایسگی: با بهبود ترشحات هورمونی از میزان عوارض حین یایسگی کم می کند و علی الخصوص از گرگرفتگی می کاهد.
مهار فیبروم رحم: از رشد فیبروم در جدار رحم جلوگیری می کند
موارد مصرف:
پیشگیری
قاعدگی دردناک: با تنظیم هورمونهای زنانه از بروز پریود دردناک پیشگیری می کند
اختلالات پریود: بواسطه تعدیل نسبت پروژسترون به استروژن از بوز اختلالات پریود جلوگیری می کند.
درمان
نارسایی تخمدان(Corpus Luteum insufficiency): در مواردی که تخمدان قادر به تخمک گذاری نمی باشد با اصلاح نسبت پروژسترون به استروژن باعث افزایش عملکرد تخمدان و بهبود تخمک گذاری می شود.
پریود دردناک: با مکانیسم فوق از درد پستانها ورم ودرد بدن در حین پریود می کاهد.
اختلالات پریود: باعث درمان قطع شدن غیر طبیعی پریود/ افزایش یا کاهش میزان خونریزی / واختلال زمان بروز پریود می شود.
افزایش ترشح پرولاکتین: مخصوصا” اگر توام با اختلال پریود باشد موثر است.
اندومتریوز: در موارد خفیف اندومتریوز اثرات مثبت ان گزارش شده است.
– گرگرفتگی و عوارض یایسگی: باعث کاهش علایم یایسگی بخصوص گرگرفتگی می شود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
در کسانیکه سابقه حساسیت پوستی دارند احتمال بروز ضایعات پوستی بیشتر است.
در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.
مصرف در دوران بارداری:
بعلت اثرات قاعده اوری ان ممنوع می باشد.
مصرف در دوران شیردهی:
با رعایت احتیاط مجاز است.
توجه:
درمان با ویتاگنوس بسیار طولانی مدت می باشد برای مثال برای درمان قطع شدن غیر طبیعی پریود حدود ۵/۱ سال زمان لازم است ولیکن علایم بهبودی در عرض یک یا دو سیکل قاعدگی بروز می کند
