درمان کیست تخمدان در طب سنتی

کیست تخمدان چه علائم و انواعی دارد

کیست تخمدان کیسه‌های پر از مایع در داخل یا روی سطح تخمدان هستند. از علائم کیست تخمدان می‌توان به درد لگنی اشاره کرد.

زنان در هر طرف رحم دارای دو تخمدان هستند، هر کدام از تخمدان‌ها در یک اندازه و به شکل بادام هستند. تخمک‌ها در تخمدان‌ها رشد کرده و بالغ می‌شوند، در حین دوره‌های ماهیانه در طی سال‌های تولد مثلی، به مرور آزاد می‌شوند.

کیست تخمدان چیست

تخمدان بخشی از سیستم تولید مثل زنان است. تخمدان‌ها در قسمت پایین شکم در دو طرف رحم قرار دارند. زنان دارای دو تخمدان هستند که تخمک‌ها و همچنین هورمون استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. گاهی یک کیسه پر شده از مایع به نام کیست در یکی از تخمدان‌ها ایجاد می‌شود.

کیست تخمدان عبارت است از توده‌های تخمدانی معمولاً خوش خیم که اغلب از نسج تخمدان تولید شده و در بسیاری از موارد از فولیکول‌های سطح تخمدان سرچشمه می‌گیرد. در واقع کیست تخمدان از توده‌های کیسه مانندی که دارای یک جدار بوده و مقداری مایع ساده داخل آن جمع شده، تشکیل شده است. بسیاری از زنان در طول زندگی خود حداقل یک کیست را ایجاد می‌کنند.

در اغلب موارد، کیست بدون درد و بدون علت است. با این حال، کیست تخمدان – به خصوص در کسانی که پاره شده است – می‌تواند علائم جدی ایجاد کند. برای محافظت از سلامت خود، علائم کیست تخمدان را یاد بگیرد و در صورت بروز علائم کیست تخمدان سریعاً به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

انواع کیست تخمدان

انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد. با این حال، کیست‌های عملکردی شایع‌ترین نوع هستند. انواع کیست تخمدان را می‌تواند در دسته‌های زیر طبقه‌بندی کرد:

کیست ساده: در کیست‌های فیزیولوژی که به آنها کیست‌های ساده نیز می‌گویند، تخمک‌هایی که باید ماهانه آزاد شود، آزاد نمی‌شوند و تا اندازه ۵-۴ سانتیمتر رشد می‌کنند. در این نوع از کیست، کیسه پر از آب در تخمدان تشکیل می‌شود و اغلب درد جسمانی ندارد و تنها با عقب افتادن دوره عادت ماهانه مشخص می‌شوند.

کیست غیر فیزیولوژی (کیست اندومکسیوما) برخی از کیست‌های تخمدان وجود دارد که فیزیولوژی نیستند و بیمار هر وقت عادت ماهانه می‌شود، این کیست در مخاط رحم وجود دارد که به آن کیست اندومکسیوما می‌گویند. داخل آنها پر از خون است و از آنجا که خون راه خروج ندارد، این کیست‌ها با سیکل پریودی کوچک‌تر نشده بلکه بزرگ هم می‌شوند. در این شرایط به آن کیست اندومکسیوزیس می‌گویند و با روش‌های دارویی قابل درمان نیست.

کیست هموراژیک کیست‌ها می‌توانند در اثر جراحت یا نشت عروق خونی کوچک به درون کیسه تخمک، حاوی خون باشند.علائم کیست تخمدان
کیست فولیکولار که از رشد یک فولیکول منتج می‌شود. فولیکول یک کیسه پر از مایع طبیعی است که حاوی یک تخمک است. کیست‌های فولیکولار هنگامی‌که فولیکول در طی چرخه قاعدگی بیش از حد طبیعی رشد می‌کند و برای آزاد سازی تخمک باز نمی‌شود، تشکیل می‌شود. معمولاً کیست‌های فولیکولار در طی چند روز تا چند ماه به خودی خود برطرف می‌شوند.

تخمدان پلی کیستیک کیست‌های کوچک چندتایی که در تخمدان ایجاد شده و علت آن احتمالاً اختلالات هورمونی است.

کیست درموئید گاه بافت‌های تخمدان برای تشکیل بافت‌های دیگر بدن مانند مو یا دندان به صورت غیر طبیعی رشد می‌کنند. کیست‌هایی با این بافت‌های غیر طبیعی کیست‌های درموئید نامیده می‌شوند.

علائم کیست تخمدان

بیشتر زنان در سنین قبل از یائسگی ممکن است کیست تخمدان پیدا بکنند. خوشبختانه کیست تخمدان در %۹۵ موارد خوش خیم است و به راحتی با دارو کنترل و درمان می‌شود. در بیشتر موارد ممکن است بیماری که کیست دارد متوجه آن نشود و به‌ طور تصادفی در یک سونوگرافی کیست او کشف شود؛ اما در بعضی موارد علائم کیست تخمدان مشخص و شدید است. در اغلب موارد، کیست تخمدان باعث ایجاد علائم خاصی در فرد نمی‌شود. با این حال، علائم کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

نفخ شکم یا تورم در ناحیه شکمی

حرکات روده دردناک

درد لگن قبل یا بعد از چرخه قاعدگی

مقاربت دردناک

درد در ناحیه شکم، کمر یا ران

حساسیت سینه

تهوع و استفراغ

علائم کیست تخمدان

علائم کیست تخمدان شدید که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند عبارت‌اند از:

درد شدید در لگن

تب

ضعف یا سرگیجه

تنفس سریع و پی در پی

این علائم می‌تواند نشان دهنده پارگی یک کیست یا یک پیچ خوردگی تخمدان باشد. هر دو عارضه اگر در اوایل دوره درمان نشوند، عواقب جدی در پی خواهند داشت.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم

در صورتی که علائم کیست تخمدان که در بالا به آنها اشاره کرده‌ایم را دارید، جهت جلوگیری از عوارض و شدت یافتن بیماری در اولین فرصت به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. شما می‌توانید از لیست متخصص‌های زنان و زایمان موجود در سامانه اینترنتی نوبت دهی دکتر دکتر نسبت به انتخاب و گرینش متخصص مربوطه اقدام کنید.

علل ایجاد کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع، کیست فولیکولار است که از رشد یک فولیکول نتیجه می‌شود. فولیکول یک کیسه پر از مایع طبیعی است که حاوی یک تخمک است. کیست‌های فولیکولار هنگامی‌که در طی چرخه قاعدگی بیش از حد طبیعی رشد کنند و برای آزاد سازی تخمک باز نشوند، تشکیل می‌شوند. معمولاً کیست‌های فولیکولار در طی چند روز تا چند ماه به خودی خود برطرف می‌شوند.

کیست‌ها می‌توانند در اثر جراحت یا نشت عروق خونی کوچک به درون کیسه تخمک حاوی خون باشند (کیست‌های هموراژیک یا اندومتریوئید). گاهی بافت‌های تخمدان برای تشکیل بافت‌های دیگر بدن مانند مو یا دندان به صورت غیرطبیعی رشد می‌کنند. کیست‌هایی با این بافت غیر طبیعی کیست‌های درموئید نامیده می‌شوند.

تشخیص کیست تخمدان

بعد از مشاهده علائم کیست تخمدان و مراجعه به پزشک متخصص زنان، او می‌تواند یک کیست تخمدان را در معاینه فیزیکی تشخیص دهد. پزشک ممکن است تورم در یکی از تخمدان‌ها را مشاهده کرده و یک آزمایش اولتراسوند برای تائید وحود یک کیست را تجویز کند. ابزارهای تصویربرداری که برای تشخیص کیست تخمدان استفاده می‌شود عبارت‌اند از:

آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی) یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید یک تصویر از اندام‌های داخلی بدن استفاده می‌کند. آزمایشات سونوگرافی به تعیین اندازه، محل، شکل و ترکیب (جامد یا مایع پر شده) از کیست کمک می‌کند.

سی تی اسکن: یک دستگاه تصویربرداری از بدن است که برای ایجاد تصاویر مقطعی از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود.

MRI: یک آزمایش که از زمینه‌های مغناطیسی برای تولید تصاویر عمیق از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند.علائم کیست تخمدان
از آنجا که اکثر کیست‌ها پس از چند هفته یا چند ماه ناپدید می‌شوند، پزشک ممکن است فوراً یک روند درمان را به شما توصیه کند. در عوض، ممکن است آزمایشات اولتراسوند را چند هفته یا چند ماه به منظور بررسی وضعیت شما انجام دهد. اگر هیچ تغییری در وضعیت شما وجود نداشته باشد یا اگر اندازه کیست افزایش یابد، پزشک راه‌های دیگری را برای تعیین علل وجود علائم، درخواست خواهد کرد؛ که شامل موارد زیر است:

تست بارداری برای اطمینان از اینکه شما حامله نیستید

تست سطح هورمون برای بررسی مسائل مربوط به هورمون، مانند استروژن بیش از حد و یا پروژسترون

آزمایش خون CA-125 برای غربالگری سرطان تخمدان

درمان برای کیست تخمدان

برای کاهش علائم کیست تخمدان یا حذف آن یکی از درمان‌های زیر توسط پزشک برای شما انجام خواهد گرفت:

قرص‌های ضدبارداری

اگر کیست تخمدان دارید، پزشک می‌تواند از قرص‌های ضدبارداری را برای جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از تولید کیست‌های جدید تجویز کند. قرص‌های پیشگیری از بارداری خوراکی همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد. خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر است.

لاپاراسکوپی

اگر کیست کوچک باشد و نتیجه آزمایش، غیر سرطانی بودن آن را نشان دهد، دکتر می‌تواند با جراحی لاپاراسکوپی، کیست را حذف کند.

لاپاراتومی

اگر کیست بزرگ باشد، پزشک می‌تواند از طریق برش بزرگ در شکم، کیست را از طریق جراحی حذف کند.

عوامل خطر

خطر ابتلا به کیست تخمدان در افراد و شرایط زیر افزایش می‌یابد:

مشکلات هورمونی: شامل مصرف داروهای باروری کلومیفن (Clomid) است که به شما کمک می‌کند تا تخمک گذاری کنید.

بارداری: گاهی اوقات، کیست تخمدان در طول بارداری در فرد ایجاد می‌شود.

آندومتریوز: این بیماری سبب ایجاد سلول اندومتر رحمی‌در خارج از رحم می‌شود.

عفونت شدید لگن: اگر عفونت به تخمدان‌ها گسترش یابد، می‌تواند باعث ایجاد کیست شود.
سابقه کیست تخمدان قبلی: اگر شما قبلاً یک کیست تخمدان داشته باشید، احتمال بیشتری برای تولید کیست جدید در تخمدان خواهید داشت.

عوارض جانبی کیست تخمدان

عوارض احتمالی کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

پیچ خوردگی تخمدان: کیست‌هایی که بزرگ هستند، می‌توانند باعث حرکت تخمدان شوند و احتمال چرخش تخمدان افزایش می‌یابد. علائم می‌تواند شامل شروع ناگهانی درد شدید لگن، حالت تهوع و استفراغ باشد. پیچ خوردگی تخمدان همچنین می‌تواند جریان خون را به تخمدان‌ها کاهش دهد یا آن را متوقف کند.

پارگی کیست: این مورد می‌تواند باعث درد شدید و خونریزی داخلی شود. هر چه کیست بزرگ‌تر باشد، خطر پارگی آن بیشتر است.
کیست تخمدان اغلب باعث ایجاد چاقی، عضلات و استخوان‌های درشت، رویش مو روی صورت و بدن، خصوصیات مردانه، آکنه و عادت ماهیانه نامنظم می‌شود. همچنین باعث ناباروری، افزایش ابتلا به دیابت، سکته، حملات قلبی و سرطان رحم می‌شود.

جلوگیری

اگرچه هیچ راهی برای جلوگیری از کیست تخمدان وجود ندارد، آزمایشات منظم سونوگرافی از تخمدان‌ها کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که تغییرات تخمدان در اوایل راه تشخیص داده شود. تغییرات در چرخه ماهیانه، از جمله علائم غیرمعمول قاعدگی، به خصوص آنهایی که بیش از چندین دوره ادامه دارند، هشداری برای کیست تخمدان هستند.

مشاوره با پزشک معالج