بررسی بیماریهای گوارشی در طب سنتی
رفلاکس اسید معده در طب سنتی
رفلاکس اسید معده یکی از شایعترین مشکلات گوارشی است که با سوزش سردل، درد قفسه سینه و تهوع شناخته میشود. در طب سنتی، اصلاح سبک زندگی، پرهیز غذایی و مصرف گیاهان دارویی مانند نعناع، بابونه و زنجبیل راهکارهای اصلی کنترل این بیماری هستند.
فهرست مطالب
رفلاکس اسید معده و سوزش سر دل در طب سنتی
تعریف و شیوع رفلاکس اسید معده
رفلاکس اسید معده زمانی بهعنوان بیماری مطرح میشود که علائم آن بیش از دو بار در هفته رخ دهد. علامت شاخص، سوزش سردل و احساس ناراحتی در بخش پایینتر از استخوان جناغ است؛ در زبان انگلیسی به آن Heartburn گفته میشود اما ارتباطی با قلب ندارد. این وضعیت به نارسایی عملکردی اسفنکتر تحتانی مری نسبت داده میشود و میتواند در همه سنین رخ دهد؛ بارداری نیز بهدلیل فشار اضافی بر اندامهای داخلی، زمینهساز رفلاکس است.
سازوکار و عوامل زمینهساز
- اسید معده: اسید هیدروکلریک برای هضم و دفاع در برابر باکتریها ضروری است.
- اسفنکتر مری: یک عضله حلقوی ورودی غذا را کنترل کرده و از برگشت آن جلوگیری میکند؛ اختلال در این مکانیسم، رفلاکس را ایجاد میکند.
- عوامل زمینهساز:
- چاقی: افزایش فشار داخل شکم.
- دخانیات و الکل: تضعیف عملکرد اسفنکتر.
- مصرف زیاد نمک و کمبود فیبر: اختلال در هضم و حرکات روده.
- کمتحرکی: کاهش تخلیه معده.
- برخی داروها:
- نمونهها: آنتیهیستامینها، برخی داروهای آسم، مسکنها، آرامبخشها و داروهای ضدافسردگی.
- کافئین: تحریک ترشح اسید و شل شدن اسفنکتر.
علائم شایع رفلاکس
- سوزش سردل: نشانه اصلی در مرکز یا پایین جناغ.
- سرفه خشک و خسخس سینه: تحریک راههای هوایی.
- تهوع یا استفراغ: برگشت محتویات معده.
- گلو و حنجره: گرفتگی صدا، التهاب و درد هنگام بلع.
- درد ناحیه بالای شکم و قفسه سینه: گاهی با فعالیت تشدید میشود.
- دندانقروچه و بوی بد دهان: بهعلت تماس اسید با دهان و دندانها.
پرهیزات و اصلاح سبک زندگی در طب سنتی
- پرهیزهای غذایی هدفمند:
- غلیظ و دیرهضم: غذاهای سرخشده، نفاخ و سنگین را محدود کنید.
- مواد تشدیدکننده رطوبت خام:
- نمونهها: برنج سفید آبکش، عدس، ماهی، ماکارونی و لازانیا، قهوه و چای، سرکه و آبغوره، ماست و دوغ و کشک، هندوانه و قارچ، ترشی، سماق، گوشت گاو، نان فانتزی.
- نوشیدن مایعات:
- زمانبندی: نیمساعت قبل از غذا و سه ساعت بعد از غذا؛ از نوشیدن همراه غذا خودداری کنید.
- الگوی وعدهها:
- وعدههای کوچک و مکرر: کاهش فشار معده و بهبود تخلیه.
- پس از غذا:
- پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا: حفظ زاویه تنه و سر.
- مدیریت استرس:
- روشها: تنآرامی، تنفس عمیق، مدیتیشن کوتاه، پیادهروی ملایم.
درمانهای گیاهی کمکی
- نعناع: آرامبخش عضلات دستگاه گوارش، کاهش اسپاسم.
- بابونه: تسکین التهاب مخاط و آرامش عمومی.
- زنجبیل: کمک به تحرک معده و کاهش تهوع؛ مصرف متعادل توصیه میشود.
- شیرینبیان، رازیانه و زیره سیاه: کمک به هضم و شلکردن عضلات گوارش.
- گزینههای غذایی ملایم:
- کربوهیدراتهای سبک: برنج سفید، ماکارونی ساده، بیسکویت ساده، سبوس جو.
- موز: جبران الکترولیتها، مفید در تهوع و اسهال.
- عسل با آب ولرم: پوشاننده ملایم مخاط و کاهش سوزش.
نکته: مصرف گیاهان دارویی باید متعادل و هماهنگ با وضعیت فرد باشد؛ در صورت نگرانی از علائم، با متخصص گفتگو کنید.
راهکارهای شخصیسازیشده برای گروههای مختلف
- سالمندان:
- پرهیز: غذاهای چرب، ادویهدار و سنگین بهویژه شبها.
- راهکارها: بالابردن سر در خواب، سوپهای سبک سبزیجات، دمنوش نعناع یا بابونه، عسل ولرم.
- کودکان:
- نشانهها: بیقراری پس از غذا، برگشت غذا به دهان، گریه هنگام خواب.
- راهکارها: وعدههای کوچک، پرهیز از غذاهای سرخشده، فرنی و سوپ سبک، آب سیب طبیعی؛ دمنوشهای بسیار ملایم مانند گل ختمی با احتیاط.
- مردان:
- استرس کاری: میتواند ترشح اسید را بالا ببرد.
- راهکارها: دمنوش بادرنجبویه یا اسطوخودوس برای آرامش، زنجبیل در مقادیر کم، پرهیز از وعدههای سنگین شبانه.
- زنان (بهویژه باردار):
- الگوی وعدهها: کوچک و مکرر، پرهیز از دراز کشیدن بعد از غذا.
- گزینهها: عسل ولرم، دمنوش بابونه، جویدن مقدار کم دانه رازیانه؛ هماهنگی با پزشک ضروری است.
چکلیست سریع عملی
- اصلاح وعدهها: وعدههای کوچک، آخرین وعده حداقل ۳ ساعت پیش از خواب.
- مایعات: زمانبندی مایعات رعایت شود؛ نوشیدن همراه غذا ممنوع.
- پرهیزها: غذاهای چرب، ترش، ادویهدار، گازدار و کافئین کاهش یابد.
- گیاهان کمکی: نعناع، بابونه، زنجبیل، رازیانه با مصرف متعادل.
- وضعیت بدن: بالا بردن سر و سینه هنگام خواب؛ عدم دراز کشیدن بعد از غذا.
- فعالیت ملایم: پیادهروی کوتاه پس از غذا برای کمک به تخلیه معده.
سئوالات متداول کاربران :
- رفلاکس چرا با استرس بدتر میشود؟ با تحریک عصبی، ترشح اسید افزایش یافته و حساسیت مخاط بیشتر میشود؛ آرامسازی و وعدههای سبک کمککنندهاند.
- آیا عسل ولرم مفید است؟ بله؛ خاصیت تسکیندهنده دارد و بهصورت ملایم مخاط را میپوشاند.
- بهترین زمان نوشیدن مایعات؟ نیمساعت پیش از غذا یا سه ساعت پس از غذا؛ نه همراه غذا.
منبع و نویسنده :
تیم تولید محتوا و جمع آوری دیجی به روز
- برای عمق بیشتر مطالعه ، مقالات مرتبط را از دست ندهید بیماریهای گوارشی, طب سنتی, گیاهان دارویی
عناوین منتخب روز :
مطالب پر بازدید امروز
مطالب مرتبط:
