فهرست مطالب
سئوالات قبل از مطالعه :
- سرماخوردگی چیست و چه علائمی دارد؟
- چه تفاوت‌هایی بین درمان‌های دارویی و درمان‌های طب سنتی برای سرماخوردگی وجود دارد؟
- آیا روش‌های طب سنتی می‌توانند به بهبود سریعتر سرماخوردگی کمک کنند؟
- کدام گیاهان دارویی برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی پیشنهاد شده‌اند؟
- چرا استفاده از دمنوش‌ها و ترکیبات گیاهی در درمان سرماخوردگی مفید است؟
روش‌های عملی در درمان سرماخوردگی
معرفی:
شاید شما هم از کسانی باشید که بارها با سرماخوردگی‌های شدید و طولانی‌مدت دست و پنجه نرم کرده‌اید و به دنبال راهی برای درمان سریع و مؤثر آن بوده‌اید. در این مقاله قصد دارم روش‌های ساده و عملی برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی، زکام، آنفولانزا، گلودرد و بیماری‌های مشابه را به شما معرفی کنم. این نسخه‌ها، که توسط خودم تجربه شده و اثربخشی‌شان ثابت شده، می‌توانند به شما در کوتاه‌تر کردن دوره بیماری و راحت‌تر شدن روند درمان کمک کنند.
توصیه می‌کنم که این نکات ساده را همانطور که من و بسیاری از مراجعه‌کنندگانم در طول سال‌ها تجربه کرده‌ایم، به کار ببرید و از این روش‌ها بهره‌مند شوید.
این مقاله به صورت نکته به نکته و نسخه به نسخه ارایه می‌شود تا شما بتوانید بسته به سلیقه و شرایط خود از آنها استفاده کنید.
اقدامات عمومی و ابتدایی
۱. استراحت کافی
یکی از مهم‌ترین اصول در درمان سرماخوردگی، استراحت کافی است. استراحت به بدن کمک می‌کند تا انرژی بیشتری برای مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌ها داشته باشد. البته توجه داشته باشید که زیاد خوابیدن ممکن است باعث ایجاد بلغم در بدن شود که اثرات معکوسی خواهد داشت. بنابراین سعی کنید خواب کافی داشته باشید، اما در حد متعادل.
۲. افزایش مصرف مایعات و غذاهای آبکی
در طول سرماخوردگی، مصرف مایعات و غذاهای آبکی مفید است اما باید این افزایش در حد معقول و به اندازه باشد. نوشیدن آب، چای گیاهی یا سوپ‌های گرم می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
۳. کمپرس گرم برای سر
یکی از روش‌های مؤثر در شروع زکام، جلوگیری از ریختن ترشحات بینی و حلق به گلو و سینه است. می‌توانید با استفاده از کمپرس گرم روی سر و یا استفاده از نمک داغ، این کار را انجام دهید. نمک گرما را برای مدت طولانی حفظ می‌کند و می‌تواند تأثیر خوبی در تسکین علائم سرماخوردگی داشته باشد.
۴. عرق کردن
عرق کردن می‌تواند یکی از روش‌های مؤثر برای درمان سرماخوردگی باشد. با خوردن غذای داغ و نوشیدنی‌های گرم همراه با دارچین یا زنجبیل و سپس استفاده از پتو برای ایجاد گرما و عرق کردن، می‌توانید به تسریع روند درمان کمک کنید. البته مراقب باشید که بعد از عرق کردن در معرض هوای سرد قرار نگیرید.
۵. بادکش کردن
بادکش کردن، به ویژه در مناطق کتف و پشت بدن، می‌تواند به تسکین دردها و کاهش دوره بیماری کمک کند. اگر نمی‌دانید چطور بادکش کنید، می‌توانید از حرارت داغ روی سطحی مانند موزاییک برای تسکین درد استفاده کنید.
توصیه‌های تغذیه‌ای
۱. غذای ساده و سبک
در طول دوره بیماری، توصیه می‌شود از غذاهای ساده، سبک و زود هضم استفاده کنید. بهترین گزینه‌ها شامل آش‌ها و شورباهای ساده هستند که علاوه بر اینکه سبک هضم می‌شوند، خواص درمانی نیز دارند.
۲. حذف مواد غذایی مضر
در این دوران بهتر است از مصرف مواد غذایی ترش، شور یا سرد که می‌توانند بلغم‌زا باشند، خودداری کنید. همچنین مصرف ادویه‌های تند و محرک در این دوره به ویژه در صورتی که گلو یا حنجره‌تان ملتهب باشد، توصیه نمی‌شود.
۳. محدودیت مصرف خربزه و انگور
با وجود اینکه این میوه‌ها در حالت عادی بسیار مفید هستند، در دوره سرماخوردگی مصرف آنها ممکن است باعث تشدید علائم بیماری شود و بهتر است از خوردن آنها خودداری کنید.
نسخه‌های گیاهی درمان سرماخوردگی
۱. عسل
عسل یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای سرماخوردگی است. می‌توانید عسل را در شیر داغ حل کنید و به گلو و سینه‌تان کمک کنید. علاوه بر آن، شربت عسل می‌تواند بسیار مؤثر باشد. برای تهیه شربت عسل، یک قاشق غذاخوری عسل را در یک لیوان آب حل کنید و مقداری آب لیموترش به آن اضافه کنید. این نوشیدنی را به صورت روزانه مصرف کنید.
۲. دم نوش‌های مفید
دم نوش‌ها یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان سرماخوردگی هستند. می‌توانید از داروهای گیاهی با طبع گرم مثل نعناع، پونه، آویشن، بابونه، زوفا و… استفاده کنید. همچنین برای تسکین علائم می‌توانید از گیاهان با طبع خنک مانند پنیرک، بنفشه، عناب و نیلوفر استفاده کنید.
ترکیب گیاهان با طبع گرم و خنک می‌تواند درمانی مؤثر و کامل‌تر برای سرماخوردگی باشد. بهتر است این دم نوش‌ها را با عسل میل کنید تا اثرات درمانی‌شان بیشتر شود.
۳. نکات تکمیلی
- به جای جوشاندن داروها، می‌توانید از عرقیات این گیاهان که با عسل شیرین شده‌اند، استفاده کنید.
- این درمان‌ها برای تمامی گروه‌های سنی از جمله نوزادان و زنان باردار نیز مناسب هستند.
- در برخی موارد، گل گاوزبان که معمولاً برای آرامش قلب استفاده می‌شود، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش دوره بیماری کمک کند.
چهارگل (خنک)
یکی از داروهای رایج و مؤثر طب سنتی در درمان سرماخوردگی چهارگل خنک است که در اغلب عطاری‌ها پیدا می‌شود. این ترکیب سنتی شامل گل نیلوفر، گل بنفشه، گل پنیرک و گل کدوی سبز است که همگی طبع خنکی دارند. این دارو باعث کاهش التهابات و عفونت‌ها و تب بیمار می‌شود و با خاصیت ملیّنی خود، دفع اخلاط فاسد را تسریع می‌کند.
البته ترکیب این دارو ثابت نیست و به سلیقه اهل فن و براساس مقتضیات (مثلاً قیمت یا در دسترس بودن داروها) تغییر می‌کند. برای مثال، در اکثر ترکیبات چهارگل امروزی از عناب و گل خطمی استفاده می‌شود، ولی گل کدو از آن حذف شده است. البته نتیجه در هر دو صورت مطلوب است.
چهارگل دارویی است که به صورت انفرادی می‌تواند اکثر موارد سرماخوردگی و آنفولانزا را درمان کند. استفاده از چهارگل به صورت دم کرده یا جوشانده است، به مانند دم نوش‌های فوق الذکر. توصیه بنده این است که چهارگل را جزء داروهای ضروری که باید در خانه موجود باشند، به حساب بیاورید.
تذکر
چهارگل گرم به طور معمول مشتمل بر گل زوفا، گل کدو، گل گاوزبان و پر سیاوشان است که آن هم در درمان سرماخوردگی بسیار مفید است. البته این ترکیب معمولاً به صورت آماده در عطاری‌ها وجود ندارد.
داروهای ژلاتین ساز
این داروها به ویژه در درمان عفونت‌های گلو و سینه بسیار مفید هستند. اکثر این داروها طبع خنکی دارند و علاوه بر اثر مثبت در کاهش بار عفونی گلو و سینه، در کاهش التهاب حنجره و تارهای صوتی، باز کردن صدا و پیشگیری و درمان سرفه مؤثرند.
الف. چهارتخمه (خنک)
چهارتخمه از رایج‌ترین داروها در درمان سرماخوردگی است. تخمه‌های مورد استفاده در این ترکیب بسته به شرایط از بین فهرست زیر انتخاب می‌شوند:
- بارهنگ
- قدومه شیرازی
- تخم مرّو
- بالنگو
- تخم شربتی
- تخم ریحان
- بهدانه
- اسپرزه
اضافه کردن مقداری سپستان، صمغ عربی، کتیرا یا شکر تیغال به این مجموعه، آن را تبدیل به دارویی فوق‌العاده در درمان انواع سرماخوردگی، به ویژه در بیماری‌هایی می‌کند که گلو و سینه را درگیر کرده باشند.
برای مصرف چهارتخمه، می‌توانید یک قاشق غذاخوری از آن را با کمی نبات داخل یک لیوان آب جوش ریخته و روی آن را با نعلبکی بپوشانید تا خوب دم بکشد و لعاب بیاندازد. پیشنهاد می‌کنم که لیوان حاوی چهارتخمه را روی بخاری قرار دهید و نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه صبر کنید تا صمغ عربی کاملاً آب شود و دارو حالت یک ژله چسبناک بگیرد. البته بهتر است مقدار آب جوشی که برای دم کردن چهارتخمه استفاده می‌کنید کمی بیشتر باشد تا دارو به حداکثر میزان ژلاتینی خود برسد.
ب. شربت بارهنگ
یک قاشق غذاخوری بارهنگ را با یک لیوان آب و یک لیوان عرق نعناع بجوشانید تا نصف شود، سپس با عسل آن را شیرین کنید و میل نمایید. این ترکیب دارویی بسیار مفید برای نرم کردن سینه و تخلیه ترشحات آن و درمان گلودرد است. به جای عرق نعناع می‌توانید از عرق پونه یا آویشن استفاده کنید. این ترکیب را می‌توانید روزی ۲-۳ بار استفاده کنید.
ج. سایر ژله‌های خوراکی
علاوه بر چهارتخمه و بارهنگ، استفاده از سایر داروهایی که حالت ژلاتینی دارند در درمان سرماخوردگی، به ویژه عفونت‌های گلو و ریه، جایگاهی ویژه دارند. برای این کار می‌توان از اسپرزه، کتیرا، بهدانه، تخم شربتی، بادام شیرین، شیرخشت، صمغ عربی، صمغ گیلاس یا آلبالو، شکر تیغال و … استفاده کرد. برای نمونه روش تهیه ژله اسپرزه را برایتان می‌آورم:
یک قاشق غذاخوری اسپرزه (و در صورت تمایل و برای اثربخشی بیشتر، یک قاشق چایخوری پودر کتیرا) را با کمی نبات یا عسل در یک لیوان آب جوش ریخته و مثل روشی که در چهارتخمه ذکر شد بگذارید کاملاً دم بکشد و سپس مصرف کنید. اسپرزه و کتیرا طبع خنکی دارند و به ویژه در بیماران تب‌دار مفیدند. البته دقت کنید که هرگز اسپرزه را آسیاب نکنید.
نسخه‌هایی با شلغم
از قدیمی‌ها شنیده بودم که می‌گفتند اگر کسی سرما خورده است، باید در مزرعه شلغم غلت بزند. این جمله نشانگر تاثیر بسیار خوب شلغم در درمان بیماری‌ها است. در واقع مصرف شلغم به صورت خوراکی و بخور می‌تواند به تنهایی اکثر سرماخوردگی‌ها را درمان کند. برای این کار راه‌های مختلفی وجود دارد:
- پختن شلغم: شلغم را با مقدار کمی آب بخارپز کنید و میل نمایید. همچنین در طول زمان پخت، از بخور دادن با بخار شلغم غافل نشوید.
- شیره عسلی شلغم: یک مخروط از قسمت پهن یک شلغم بزرگ جدا کرده و از قسمت وسط این مخروط با میله بافتنی یا وسیله‌ای مشابه، دو یا سه سوراخ تا پایین شلغم ایجاد کنید. شلغم را روی یک لیوان قرار دهید و مخروط روی شلغم را از عسل پر کنید. عسل به تدریج از سوراخ‌های ایجاد شده به درون لیوان می‌چکد و در راه مواد موثره شلغم را در خود حل می‌کند. مایع غلیظ حاصله یک داروی عالی برای درمان سرماخوردگی و یک شربت سینه گیاهی طبیعی و مؤثر است.
سایر روش‌های درست کردن شیره عسلی شلغم:
- شلغم را به ورقه‌های نازک برش زده و دو طرف آنها را یک لایه نازک عسل بمالید. سپس آنها را درون سبد قرار دهید تا عسل از آنها درون ظرفی که زیر سبد می‌گذارید بچکد.
- شلغم خام را آبگیری کنید و با عسل شیرین کنید و میل نمایید. این روش برای کسانی مناسب است که معده سالمی دارند و تحمل تلخی این دارو را نیز دارند.
- شلغم را خرد کنید و با کمی آب و عسل بپزید و مصرف کنید تا اثر عالی آن را در درمان سرماخوردگی ببینید.
اسانس نعناع؛ یک دارو و این همه کاربرد
اسانس نعناع (که در واقع همان محلول روغنی یا عطر نعناع است) فرآورده‌ای است که از محصولات جنبی استحصال عرق نعناع محسوب می‌شود. این اسانس با بوی نافذ و تند خود قدرت فوق‌العاده‌ای در باز کردن بینی دارد و در عین حال یک ضدعفونی‌کننده بسیار قوی، ضدّ درد، ضدّ اسپاسم‌های عضلانی و آرام‌بخش است. این اسانس را می‌توانید از عطاری‌ها یا کسانی که عرق نعناع می‌گیرند (مثلاً در کاشان) تهیه کنید. قطره منتول که در داروخانه‌ها موجود است نیز بر همین پایه ساخته شده و در صورت عدم دسترسی به اسانس نعناع قابل استفاده است، اگرچه اولی ارجح است.
روش‌های استفاده از اسانس نعناع و دیگر درمان‌های خانگی برای سرماخوردگی و آنفولانزا در این متن معرفی شده‌اند. در زیر خلاصه‌ای از کاربردهای مختلف این روش‌ها آورده شده است:
- استفاده از اسانس نعناع:
- برای نوزادان: چند قطره اسانس را در نزدیکی بالش یا یقه لباس نوزاد قرار دهید تا با تبخیر آن، گرفتگی بینی نوزاد باز شود.
- برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان: می‌توان اسانس را جلوی بینی مالید تا گرفتگی بینی رفع شود.
- برای رفع سردرد و دردهای بدن: چند قطره از اسانس را روی ناحیه درد ماساژ دهید یا با روغن زیتون رقیق کنید.
- بخور اسانس نعناع: اضافه کردن چند قطره از اسانس نعناع به محلول بخور برای تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مؤثر است.
- داروهای طبیعی برای درمان سرماخوردگی:
- لیموترش: آب لیموترش در نوشیدنی‌ها به تسریع بهبودی کمک می‌کند.
- شربت انجیر خشک و برگ هلوی خشک: این شربت برای عفونت‌های گلو و ریه مفید است.
- کدوحلوایی: مصرف کدوحلوایی بخارپز همراه با عسل برای نرم کردن سینه و خروج ترشحات آن مفید است.
- شیرین بیان: این گیاه برای تخلیه ترشحات سینه مؤثر است، اما باید در افراد فشارخونی و زنان باردار با احتیاط مصرف شود.
- آش درمانی:
- یک آش شامل هویج، پیاز، کدوی حلوایی، شلغم و گیاهانی مانند پرسیاوشان و زوفا برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا مفید است.
- بخورها:
- بخور دادن با استفاده از مواد مختلف مانند بابونه، آویشن، نعناع و سایر گیاهان دارویی برای کاهش ترشحات سینوسی و بهبود تنفس بسیار مؤثر است.
- بخور عمومی محیط نیز می‌تواند رطوبت لازم را به محیط اضافه کرده و مشکلات ناشی از خشکی هوا را کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
سرماخوردگی یک بیماری آزاردهنده است، اما با استفاده از این روش‌های ساده و طبیعی می‌توانید به سرعت روند بهبود را تسریع کنید. این درمان‌ها که از تجربه‌های شخصی و تجربه‌های مراجعه‌کنندگانم به دست آمده‌اند، می‌توانند به شما کمک کنند تا از شر سرماخوردگی‌های طولانی و مکرر خلاص شوید. امیدوارم که این نکات به شما در تسریع بهبود کمک کند و از این تجربیات بهره‌مند شوید.
