طبع زیره سیاه و تاثیرات آن بر سلامت؛ فواید و مضرات در طب سنتی

طبع زیره سیاه سبز گرم است یا سرد؟

زیره از ادویه‌های مورد علاقه ایرانیان و دارای مزاج گرم و خشک است.

معرفی انواع و تفاوت زیره سبز و سیاه

در دو نوع سبز و سیاه موجود است، که اگر چه ویژگی‌ های تغذیه‌ ای نسبتا مشابهی دارند اما دارای تفاوت‌ هایی هم می باشند.
دو نوع با نام‌های زیره سیاه و زیره سبز می‌شناسیم که نوع سیاه آن با نام‌های زیره کرمانی و زیره کوهی و نوع سبز آن به نام کراویه معروف است.
نوع سبز را با رنگ سبز روشن و سیاه را با رنگ سیاه می‌شناسند.
نوع سیاه، باریک‌تر و عطر بیشتری دارد اما زیره سبز حجیم‌تر و عطر کمتری دارد.
زیره سیاه گیاهی ۲ ساله است که میوه ی آن بیضی شکل و قهوه ای رنگ یا مایل به زرد و شفاف است. میوه ی این گیاه که به اشتباه به آن دانه نیز گفته می‌شود، مورد استفاده‌ی دارویی قرار می‌گیرد.
جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه زیره‌ی سبز با زیره‌ی سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد. این نوع زیره، گیاهی بوته‌ای است و علاوه بر میوه، تمام قسمت‌های آن معطرست. زیره سبز جز اصلی ادویه های کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده ی غذا و محصولات غذایی تجاری، کاربرد فراوانی دارد.

خواص زیره سیاه

برای رفع و یا کاهش دردهای ناشی از قاعدگی و دردهای روده می توان دم کرده زیره سیاه را مصرف کرد. همچنین مصرف آن یا روغن آن برای تسکین دل درد کودکان بسیار موثرست.
میوه ی آن را می توان له کرد و در مقداری آب جوش دم کرد. مصرف این ماده در افزایش اشتها بسیار موثرست. همچنین می توان از گرد گیاه در آب مخلوط کرد و میل نمود یا می توان برای افزایش اشتها دانه ی آن را جوید.

دم کرده آن مخصوصاً اگر به همراه گیاهان مکمل دیگر مثل گیاه اوجی باشد، در رفع اسهال، نفخ و سندروم روده بسیار مفیدست.
وجود ترکیبات شیمیایی متعددی که در این ادویه ی پر خاصیت هست، آن را به ماده ای برای تقویت معده تبدیل کرده است. زیره سیاه معده را گرم کرده و انگل را از آن دفع می کند. در برطرف کردن نفخ شکم به شکل موثر و سریعی عمل می کند و از تشکیل گاز معده جلوگیری می کند. همچنین عمل هضم غذا را سریع و آسان می نماید.
این ادویه ی ایرانی نه تنها برای تسکین درمان قاعدگی موثرست، بلکه به خاطر طبع و خاصیت گرمی که دارد بسیار قاعده آور نیز هست.
اگر مقداری از آن را برای مدت زمانی محدود بجوید و در دهان خود نگه دارید، بوی بدن دهان و حتی بوی بد ناشی از خوردن سیر و پیاز را برطرف می کند.
در درمان بیماری های مثانه و کلیه موثرست.
دم کرده زیره برای رفع برونشیت مفید است.
مصرف آن در زنان شیرده باعث افزایش شیر می شود.
برای رفع سکسکه و درمان تنگی نفس موثرست.
یک داروی سنتی برای درمان نفخ شکم و سوهاضمه است.
بدن را تقویت می کند و چاق کننده است.
دارای خواص ضد عفونی کننده و ضد تشنج است.

خواص زیره سبز

چربی سوزست و تاثیر بسیار زیادی در کاهش وزن دارد.
مصرف مقدار کافی از آن سبب کاهش چربی های مضر خون مثل تری گلیسیرید شده و میزان کلسترول بد خون را نیز کاهش می دهد.
در آزمایشات مربوط به ادویه های حاوی زیره ی سبز، خاصیت ضد سرطانی این ماده مشخص شده است.
دارای اثرات شدید ضد باکتری است که از رشد لاکتوباسیلوس و پلانتاروم جلوگیری می کند و قارچ کش است.
بی حس کننده و ضد درد است.
ادرار آور و شیر افزاست.
ضد اسپاسم، ضد عفونی کننده و ضد نفخ است.
تقویت کننده معده و رحم است.
التیام دهنده ی زخم هاست.
ضد باکتری، ضد سم و ضد صفرا است.
معرق و ضد احتقان است.
در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده استفاده می شود.
در صنایع عطرسازی و خوشبو کننده ها نیز کاربرد دارد.

خواص عرق زیره:

یکی از مواد موثر در کاهش وزن، عرق زیره است. این ماده دارای خاصیت ترموژنیک است و با افزایش متابولیسم و بالا بردن سرعت سوخت و ساز در بدن، باعث لاغری و کاهش وزن می شود. در واقع این امر باعث شکسته شدن مولکول های چربی می شود.
عرق زیره در درمان کم خونی موثر است.
در درمان افرادی که دارای میزان بالای چربی و کلسترول خون هستند مصرف آن بسیار مفید است.
در افرادی که دچار اختلال و به هم ریختگی نظم قاعدگی هستند نیز می تواند موثر باشد.
خوردن عرق زیره، تنگی نفس را به سرعت بر طرف می کند.
باد شکن است.
برای رفع سردی مزاج موثر است.
ضد هیستری و تشنج است.
مقوی اعصاب و معده است.
برای درمان و رفع بد خوابی یا بی خوابی کودکان مفید است.
مصرف آن بعد از غذا در عمل هضم کمک کننده است.

موارد منع مصرف زیره

استفاده بیش‌ازحد از آن می‌تواند معده را گرفتار عوارضی مثل سوزش سر دل کند.
نوزادان و کودکان و زنان باردار و شیرده باید در مصرف زیره محتاط باشند.
زیاده روی در مصرف زیره باعث افزایش ترشح تیروئید و در نتیجه لاغری و زردی رنگ چهره خواهد شد.

طریقه مصرف زیره سیاه

طزیقه مصرف زیره به شرح زیر است:

دمنوش زیره: مقدار یک قاشق چای‌خوری از زیره سبز یا پودر زیره سبز را در یک لیوان آب جوش اضافه کنید و یک درب بر روی آن قرار دهید و بین ده تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد و درنهایت صاف‌شده این دم‌نوش مفید را میل کنید