تغذیه کودکان و محدودیت های غذایی در کودکان نوپا

با مطالعه این مقاله، به سوالات زیر پاسخ خواهید داد:

1. چرا محدودیت‌های غذایی در دوران نوپایی ضروری است؟
2. چه غذاهایی برای کودکان نوپا مفید هستند و چه غذاهایی باید حذف شوند؟
3. چگونه می‌توان از آلرژی‌ها و مشکلات گوارشی در کودکان جلوگیری کرد؟
4. محدودیت‌های غذایی چه تأثیری بر رشد جسمی و مغزی کودک دارند؟
5. چه غذاهایی به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک می‌کنند؟

بهترین غذاها برای کودکان

سیب زمینی طعم و مزه ملایمی دارد و بهترین غذا برای شروع غذا خوردن بچه است. از سبزیجات نیز می توانید در کنار پوره سیب زمینی استفاده کنید. موز، سیب و یا گلابی له شده نیز دسر خوبی برای کودک هستند. کم کم می توان گوشت، سبزیجات، ماهی و مرغ را نیز به صورت قطعات بسیار کوچک به پوره او اضافه کرد. در این زمان پاستا و برنج هم می توان به کودک داد.

به طور کلی پزشکان توصیه می کنند تا یک سالگی به کودک عسل، شیر پاستوریزه، پنیر، سفیده تخم مرغ، شکلات، بادام زمینی، میگو، فلفل، ادویه جات، ترشی ها، نمک، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، کیوی، انواع توت ها، آلبالو، گیلاس، نخود، لپه، اسفناج و کلم داده نشود.

برای تنوع در پوره می توانید از سیب زمینی، کدو حلوایی و هویج استفاده کنید. مواد غذایی باید از نظر مقدار و نوع به تدریج، به غذای شیرخوار اضافه شوند. شروع غذاها باید با غذاهای بسیار ساده و کم حجم باشد.

به خاطر ناتوانی کودک در جویدن غذاها بهتر است آنها را کمی رقیق کنید. در واقع باید غذای کودک زیر یک سال نرم و سهل الهضم باشد و مغذی و مقوی باشد؛ یعنی انرژی، پروتئین، املاح و ویتامین های ضروری را تأمین کند. مصرف نمک، شکر و چربی ها را در غذاهای کودکان بسیار محدود کنید.

عادات غذا خوردن خیلی زود در کودکان شکل می گیرد؛ بنابراین استفاده از غذاهای سالم و متنوع برای کودکان اهمیت زیادی دارد. غذاهایی که کودک می خورد، باید متناسب با وزن، سن و نیازهای فیزیکی اش باشد. برخی غذاها، برای کودکان غذاهای سالمی نیستند و خوردن آنها می تواند خطراتی به همراه داشته باشد. این غذاها عبارتند از:

مرکبات

از دادن مرکبات به نوزاد خودداری کنید. اسید موجود در مرکبات موجب سوختگی پوست کشاله ران کودک (در قسمتی که پوشک او را می بندید.) می شود. علاوه بر آن، روی سیستم گوارش او نیز اثر می گذارد. مرکبات مثل پرتقال، لیمو، لیموترش و گریپ فروت حتی نباید به شکل آب میوه نیز به کودک زیر یک سال داده شود.

غذاهای سفت و سخت

نوزاد شما تا شش ماهگی فقط باید شیر بخورد؛ زیرا دستگاه گوارش او هنوز رشد نکرده است و توانایی هضم غذاهای جامد و سفت را ندارد و این نوع غذاها باعث بیماری اش می شود. با افزایش سن (حدود ۱۰-۱۲ ماهگی) کم کم دادن غذاهای سبک را می توان شروع کرد.

نمک، شکر و ادویه جات

با اینکه نمک، شکر و ادویه جات باعث می شوند غذاها طعم بهتری داشته باشند، اما نوزادان و کودکان به طعم طبیعی غذاها نیاز دارند؛ پس اجازه دهید با طعم طبیعی آنها آشنا شوند

تکه های درشت میوه جات و سبزیجات

این تکه های بزرگ ممکن است باعث خفگی شوند. در هشت ماهگی بهتر است از میوه ها به شکل پوره استفاده کرد. پوست میوه ها را حتماً جدا کنید و هسته آنها را درآورید. میوه هایی مثل انگور را به همان اندازه طبیعی شان به کودک ندهید و آن ها را به تکه های کوچک تر تقسیم کنید.

گوشت

به هنگام دادن گوشت به کودک بسیار دقت کنید. هرگز به یک کودک هشت ماهه، هات داگ یا سوسیس و غذاهایی از این قبیل ندهید. اگر می خواهید به کودک خود گوشت پخته بدهید، حتماً آن را به صورت پوره و کاملاً له درآورید. رشته های گوشت با دندان های اندک و کوچک کودک خردسال شما آسیاب نمی شوند و ایجاد خفگی می کنند.

تخم مرغ و شیر گاوی

معمولاً گفته می شود که دادن تخم مرغ به کودک هشت ماهه هیچ ضرری ندارد و هیچ گونه حساسیتی ایجاد نمی کند. پزشکان توصیه می کنند که تخم مرغ باید کاملاً پخته باشد و هیچ قسمت خامی نداشته باشد؛ زیرا تخم مرغ نیم پز حاوی ارگانیسم هایی است که ایجاد عفونت می کند. دادن شیر گاوی نیز به کودک هشت ماهه ایجاد آلرژی شیر نمی کند؛ ولی از آنجا که شیر مادر با تمام مواد مغذی اش برای کودک بسیار مفیدتر است، پزشکان توصیه می کنند کودکان دست کم تا یک سالگی از شیر مادر تغذیه شوند.

غذاهایی که موجب خفگی کودک می شوند

استفاده از مقادیر زیاد کره بادام زمینی باعث می شود به سقف دهان بچسبند و بلعیدن آن برای کودک دشوار است. شیرینی های خمیری، مثل مارش مالو نیز هنگام بلع ایجاد مشکل می کنند. برای دادن انگور و هندوانه به کودک حتماً آن را به بخش های بسیار کوچک تقسیم کنید تا جویدن و بلعیدن آنها آسان تر شود. مواد غذایی غیر لغزنده و خشک مثل گردو، ذرت و کشمش نیز به صورت عادی برای کودکان مناسب نیستند و شکل آسیاب شده آنها باید مصرف شود. در هشت ماهگی می توان پوره غذاها را تهیه کرد و به کودک داد.

در این ماه ها او احتمالاً چند دندان کوچک دارد و می تواند از انگشتانش برای برداشتن غذاها کمک بگیرید. اما نمی توان از غذاهایی که سایر افراد خانواده می خورند، به او داد. غذای کودک باید کاملاً پخته شود. از دادن آجیل ها و روغن های آجیل در این سن به کودک خودداری کنید؛ زیرا موجب خفگی او می شود. قبلاً گفته می شد که می توان به کودک زیر یک سال کره بادام زمینی داد، ولی اخیراً پزشکان اعلام کرده اند که می تواند در سنین بسیار کم (چندماهگی) ایجاد آلرژی بادام زمینی کند.

چه غذاهایی به کودکانمان ندهیم؟

غذاهای فرآوری شده: اغلب غذاهای فرآوری شده که از سوپرمارکت ها خریداری می کنید، حاوی نمک، چربی و شکر زیاد بوده و جزء غذاهای ضعیف هستند. این نوع غذاها، طعم طبیعی ندارند و حتی گاهی اوقات حاوی ترکیباتی هستند که روی برچسب شان عنوان نمی شود.
صبحانه های بسیار شیرین: بیشتر صبحانه هایی که به کودکان داده می شود، بسیار شیرین است، بنابراین باید به اجزای تشکیل دهنده مواد غذایی توجه کنید.

فست فودها:طی سال های اخیر تعداد رستوران های فست فود در سطح دنیا چند برابر شده و به همین ترتیب تعداد کودکانی که فست فود می خورند نیز بسیار افزایش یافته است. فست فودها از نظر مواد مغذی بسیار ضعیف هستند و فقط کالری بالایی دارند. در ضمن زیاده روی در مصرف آنها به کبد آسیب می رساند.

کافئین: کافئین نوعی محرک موجود در قهوه، چای و نوشیدنی های کولا است که سبب تحرک بیش از اندازه کودکان می شود و مصرف آنها باید برای کودکان محدود شود. می توان نوشیدنی هایی سالم تر مثل آب و شیر را جایگزین کرد.

سئوالات عمومی:

1. چرا محدودیت‌های غذایی در کودکان نوپا به رشد سالم آن‌ها کمک می‌کند؟
   وقتی برای کودک نوپا غذاهای خاصی رو حذف می‌کنیم، کمک می‌کنیم که مشکلات گوارشی و حساسیت‌های غذایی به حداقل برسه. مثلاً زیاد خوردن قند و چربی می‌تونه باعث چاقی و بیماری‌های دیگه بشه، پس باید مراقب باشیم که چی می‌خوره.
2. چه غذاهایی باید از رژیم غذایی کودکان نوپا حذف شود تا مشکلات گوارشی جلوگیری شود؟
   غذاهایی مثل خوراکی‌های خیلی چرب، سرخ‌شده، شیرینی‌های صنعتی و خوراکی‌هایی که بیش از حد شکر دارند باید حذف بشن. اینجور غذاها باعث دل‌درد، اسهال یا یبوست می‌شن و هضمشون برای بچه‌ها سخته.
3. چگونه می‌توان از آلرژی‌های غذایی در کودکان نوپا پیشگیری کرد؟
   برای پیشگیری از آلرژی باید غذاهایی که حساسیت‌زا هستند مثل تخم‌مرغ، بادام‌زمینی یا شیر گاو رو به طور آهسته و با فاصله زمانی به رژیم غذایی بچه‌ها وارد کرد. بهتره هم به پزشک مراجعه کنین تا مطمئن بشین کدوم مواد غذایی ممکنه باعث حساسیت بشه.
4. آیا محدودیت‌های غذایی می‌تواند به بهبود خواب و رفتار کودک نوپا کمک کند؟
   بله، بعضی غذاها مثل غذاهای شیرین یا حاوی کافئین می‌تونن خواب کودک رو به هم بریزن. اگر کودک غذاهای سنگین یا شیرین بخوره، ممکنه بیشتر بیدار بشه. پس بهتره قبل از خواب، غذای سبک و مغذی بدین.
5. چرا برخی والدین باید از معرفی سریع غذاهای جدید به کودک خود اجتناب کنند؟
   چون دستگاه گوارش کودک نوپا هنوز کامل نیست و ممکنه غذاهای جدید باعث دل‌درد، گاز یا حساسیت بشن. بنابراین باید غذاها رو کم‌کم و با دقت معرفی کنیم.
6. چگونه از بروز مشکلات اضافه وزن در کودکان نوپا با محدودیت غذایی جلوگیری کنیم؟
   مهم اینه که مواد غذایی سالم و مغذی مثل میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌ها رو در رژیم کودک وارد کنیم. همچنین باید از مصرف خوراکی‌های پرکالری و پرشکر پرهیز کنیم تا کودک وزن سالمی داشته باشه.

سئوالات تخصصی:

1. چه دلایلی باعث می‌شود که کودکان نوپا نیاز به محدودیت‌های غذایی ویژه‌ای داشته باشند؟
   دلیل اصلی اینه که بدن کودک در حال رشد و تکامل است و سیستم گوارشی اون هنوز قدرت هضم همه انواع غذاها رو نداره. غذاهایی مثل شیرینی و غذاهای چرب می‌تونن باعث مشکلات گوارشی و چاقی بشن.
2. آیا محدودیت در مصرف قند و چربی‌های ناسالم می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های مزمن در کودکان نوپا کمک کند؟
   قطعاً! قند و چربی‌های ناسالم می‌تونن باعث چاقی و بیماری‌های دیابتی بشن. با کنترل مصرف این غذاها، می‌توانیم خطر بیماری‌هایی مثل دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی رو در آینده کاهش بدیم.
3. چگونه می‌توان از تغییرات گوارشی در کودکان نوپا که تحت محدودیت‌های غذایی هستند، پیشگیری کرد؟
   برای جلوگیری از تغییرات گوارشی، باید غذاها رو به تدریج معرفی کرد و همیشه به واکنش‌های بدن کودک توجه کنیم. همچنین اگر کودک مشکل خاصی داره، باید غذاهایی که خیلی سنگین هستند یا آلرژی‌زا هستن رو از رژیم غذایی حذف کنیم.
4. تأثیر محدودیت‌های غذایی در رشد جسمی و مغزی کودکان نوپا چیست؟
   غذاهای سالم و مغذی به رشد جسمی و مغزی کودک کمک می‌کنند. مثلاً غذاهایی که پروتئین و آهن دارند برای رشد مغزی مهم هستند. از طرف دیگه، محدودیت در مصرف مواد غذایی مضر، باعث جلوگیری از مشکلاتی مثل چاقی و کم‌خونی می‌شه.
5. چه غذاهایی به رشد سیستم ایمنی کودک در دوران نوپایی کمک می‌کنند و چگونه محدودیت‌های غذایی می‌تواند این فرایند را تسریع کند؟
   غذاهایی مثل میوه‌ها و سبزیجات تازه، مواد مغذی مثل ویتامین C و زینک دارند که برای سیستم ایمنی کودک مفیدند. با رعایت محدودیت غذایی و انتخاب غذاهای مغذی، کودک مقاوم‌تر در برابر بیماری‌ها میشه.
6. آیا باید رژیم غذایی کودکان نوپا به‌طور خاص برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های آلرژیک تنظیم شود؟
   بله، برای پیشگیری از آلرژی‌ها باید غذاهایی که شناخته‌شده هستند و حساسیت‌زا نیستن به کودک داده بشه. با معرفی تدریجی مواد غذایی و رعایت موارد احتیاطی، می‌تونیم احتمال آلرژی رو کم کنیم.

نکات ضروری:

1. مقدار غذا رو متناسب با سن و وزن کودک تنظیم کنین.
2. غذاهایی که به راحتی هضم می‌شن مثل سوپ و پوره رو برای کودک نوپا انتخاب کنین.
3. غذاهایی که ممکنه آلرژی ایجاد کنن رو به تدریج وارد رژیم غذایی کودک کنین.
4. از دادن غذاهای سنگین و چرب به کودک قبل از خواب پرهیز کنین.
5. کودک رو به خوردن میوه‌ها و سبزیجات عادت بدین، چون برای رشد اون‌ها ضروری هستند.