نسخه گیاهی سنگ کیسه صفرا قسمت دوم

سئوالات قبل از مطاله :

• سنگ کیسه صفرا چیست و چه علائمی دارد؟
• چه تفاوتی بین درمان‌های طبیعی و درمان‌های پزشکی برای سنگ صفرا وجود دارد؟
• چگونه می‌توان از سنگ کیسه صفرا پیشگیری کرد؟
• چه عواملی باعث ایجاد سنگ صفرا می‌شود؟
• آیا درمان‌های طبیعی برای همه افراد مؤثر است؟

درمان سنگ کیسه صفرا در طب سنتی

درمان این بیماری شامل دو اصل است:

۱- کنترل اورژانسی درد:

یکی دو روز پس از شروع درمان، عملاً دردهای بیمار از بین می‌روند؛ اما تا آن موقع و به ویژه برای کنترل دردهای حاد یا شدید، این اقدامات قابل انجام هستند:

الف – بادکش:

انجام بادکش در محل کیسه صفرا تسکینی فوری در درد بیمار ایجاد می‌کند. جالب این است که در بسیاری از موارد، بادکش با گشاد کردن مجاری صفراوی باعث عبور سنگ و درمان عملی بیمار خواهد شد. با این حال در صورت تکرار درد، بادکش نیز قابل تکرار است. اگر چه معمولاً بیش از ۳-۲ روز و آنهم روزی ۲-۱ بار ضرورت پیدا نمی‌کند.

بادکش باید در ناحیه کیسه صفرا و اطراف آن انجام شود. اگر اناتومی این محل را بلد نیستید، می‌توانید تمام نواحی دردناک را بادکش کنید. برای اطلاع بیشتر از نحوه انجام بادکش این مقاله را مشاهده کنید: آموزش روش عملی انجام بادکش.

یک روش مناسب، انجام بادکش لغزان است به این نحو که بعد از روغن مالی محل درد و اطراف آن با روغنی مانند زیتون یا بابونه، بادکش را روی محلّ مرکز درد انداخته و آن را به سمت چپ یعنی به سمت روده‌ها بلغزانیم. تکرار زیاد این کار می‌تواند به خروج سنگ صفرا از مجرای صفراوی کمک کند.

ب – حرارت دادن:

در صورتی که به هر دلیل انجام بادکش میسر نبود، می‌توانید یک عدد آجر (که بهتر است آب ندیده باشد) را داغ کرده، لای حوله پیچیده و روی محل کیسه صفرا قرار دهید و اثر تسکینی آن را شاهد باشید. سایر روش‌های حرارت دادن (مثل اطو کشیدن، حوله داغ و …) هم مناسبند اما اثری کمتر از آجر داغ دارند.

۲- درمان نهایی:

درمان سنگ‌های صفراوی دو رکن دارد:

الف – حذف یا تعدیل موارد مستعد کننده ایجاد سنگ کیسه صفرا:

که در قسمت‌های قبلی به آنها اشاره شد. در این میان بحث تغذیه در این بیماران را کمی مفصل‌تر مورد اشاره قرار خواهیم داد.

ب – درمان دارویی:

اغلب دیده‌ام که درمان‌های دارویی سنگ کیسه صفرا از سوی اهل فن در طب سنتی، بر اساس داروهای صفرابُر انجام می‌شود که به نظرم موفقیت این رویکرد چندان بالا نیست. بنابر تجربه اینجانب اگر برخورد درمانی با سنگ کیسه صفرا مثل برخورد درمانی با کسی که مشکلات گوارشی عادی و سوء هاضمه دارد (مثل نفخ کردن، ترش کردن، عدم هضم غذا، زخم معده و مانند آنها) باشد؛ نتایج درمانی بسیار خوبی حاصل خواهد شد. مدیریت چنین درمانی برای کسانی که آشنایی با طب سنتی دارند بسیار ساده است؛ اما برای استفاده سایرین قدم‌های درمانی را ذکر می‌کنیم:

۱- درمان یبوست:

یبوست بیمار حتماً باید رفع شود. این کار کمک بسیار زیادی به درمان بیماری خواهد کرد.

۲- سایر داروها:

پیشنهاد من این است که با داروهای ذیل و بر اساس مزاج بیمار، درمان انجام شود:

– داروهای گرم: زنیان، رازیانه، آویشن، بابونه، کرفس، انیسون، سیاهدانه، شوید، شیرین بیان و ….

– داروهای سرد: گشنیز، همیشه بهار، کاسنی، شاهتره، خرفه و ….

مثال‌های عملی

چند نسخه برای بیمار دچار سنگ صفراوی که غذاهای گرمی بیشتر به او می‌سازد:

۱- (عرق آویشن یا عرق زنیان، یک قسمت) + (عرق بابونه، یک قسمت) + (عرق گشنیز یا همیشه بهار یک قسمت): عرق‌ها با هم مخلوط شده و روزی سه بار و هر بار یک استکان کوچک به مدت یک ماه مصرف شود.

۲- (تخم کرفس یا انیسون یک قاشق چایخوری) + (بابونه شیرازی یا تخم رازیانه، یک قاشق مرباخوری) + (تخم گشنیز یک قاشق مرباخوری یا گل همیشه بهار یک قاشق غذاخوری): هر سه مورد را به همراه هم و با دو لیوان آب روی شعله کم ۳۰-۲۰ دقیقه جوشانده، صاف کرده، شیرین نموده و میل نمایید (روزی یک بار تا یک ماه).

بنابراین برای بیماران سرد مزاج می‌توان ۳-۲ قسمت از داروهای گرم (در اشکال مختلف آن) و یک قسمت از داروهای سرد را مخلوط و استفاده کرد. در بیمارانی که با مصرف کمترین سردی دچار مشکل می‌شوند، می‌توان داروهای سرد را حذف کرد. اگر بیمار دچار یبوست بود می‌توان از گل سرخ یا سنا یا سایر ملین‌های مناسب در ترکیب پیشنهادی استفاده کرد.

چند نسخه برای بیمار دچار سنگ صفراوی که غذاهای خنکی بیشتر به او می‌سازد:

۱- (عرق گشنیز یک قسمت) + (عرق همیشه بهار یک قسمت + عرق زنیان یا آویشن یا بابونه یک قسمت): روزی سه بار، هر بار یک استکان کوچک تا یک ماه.

۲- (عرق کاسنی یک قسمت) + (عرق شاهتره یک قسمت) + (عرق زنیان یا آویشن یا بابونه یک قسمت): روزی سه بار، هر بار یک استکان کوچک تا یک ماه.

۳- (تخم گشنیز ۳-۲ قاشق مرباخوری) + (تخم شوید یا تخم کرفس یا انیسون یک قاشق چایخوری یا تخم رازیانه یک قاشق مرباخوری یا آویشن درشت یک قاشق غذاخوری): همه را با هم و با دو لیوان آب روی شعله کم ۳۰-۲۰ دقیقه جوشانده، صاف کرده، شیرین نموده و میل نمایید (روزی یک بار تا یک ماه).

بنده به تجربه عرق گشنیز (یا جوشانده تخم گشنیز) و عرق همیشه بهار (یا جوشانده گل همیشه بهار) را در میان خنک‌ها موثرتر از بقیه یافته‌ام به همین جهت تقریباً در تمامی نسخه‌ها از آنها استفاده می‌کنم. در گرم مزاجان هم اگر حرارت بیمار بسیار بالا بود، می‌توان از سهم خنکی بیشتری استفاده کرد یا فقط از خنکی استفاده کرد. داروهای صفرابری مثل آب زرشک هم در صورت تحمل گوارشی برای این گونه بیماران قابل تجویز هستند. البته موارد فوق تنها چند مثال بود و کسانی که آشنایی مناسبی با طب سنتی دارند می‌توانند بر اساس امکانات موجود نسخه‌های متعددی برای بیماران خود تجویز کنند. درمان تک دارویی هم برای این بیماران امکانپذیر است و معمولاً پاسخ مناسبی هم می‌دهد.

نکته بسیار مهم:

در درمان سنگ‌های صفراوی حتی در بیماران گرم مزاج، همیشه سعی کنید در حدّ خفیفی غلبه را با داروهای گرم قرار دهید. برای مثال اگر یک فرد دموی را نیز با نسخه فرد بلغمی درمان کنید؛ اغلب نتیجه مناسبی به دست خواهید آورد و شاید تنها دسته‌ای که نیاز واقعی به نسخه‌ای با غلبه داروهای خنک دارند؛ بیماران صفراوی باشند؛ اما جالب اینجاست که علی‌العموم، بیمارانی که دچار سنگ صفرا می‌باشند سرد مزاج هستند و یا حداقل معده آنها دچار سردی شده است و لذا با تجویز داروهای گرم مشکلی پیدا نخواهند کرد.

این نکته در تحقیقات اخیر هم ثابت شده است؛ چرا که گفته می‌شود که اغلب بیماران مبتلا به سنگ صفرا را بانوان چاق و دارای شکم بزرگ، چند شکم زاییده و با سن بالای ۵۰-۴۰ سال تشکیل می‌دهند که طبیعتاً بیماری با چنین خصوصیاتی به احتمال قوی دارای درجاتی از غلبه سردی (و به خصوص بلغم) خواهد بود. جالب اینجاست که بر اساس منطق طب سنتی هم بلغم خلطی است که می‌تواند باعث کاهش حرکات دودی دستگاه گوارش (و از جمله کیسه صفرا و مجرای صفراوی) شده و در نتیجه باعث سنگ سازی شود.

سنگ صفرا در طب سنتی مسئله‌ای نیست که به راحتی درمان نشود. این بیماری به توجه خاص به مزاج، سبک زندگی، تغذیه و البته مصرف داروهای طبیعی نیاز دارد.

درمان سنگ کیسه صفرا با نسخه‌های طبیعی در طب سنتی

درمان سنگ کیسه صفرا به‌ویژه با استفاده از نسخه‌های طبیعی در طب سنتی نیازمند پیگیری دقیق و مداوم است. در اینجا دو نسخه موثر برای درمان سنگ‌های صفراوی را معرفی می‌کنیم:

نسخه اول: شربت سرکه انگبین برای سنگ‌های کوچک‌تر از ۱۰ میلیمتر

برای سنگ‌های کیسه صفرا که اندازه آنها زیر ۸ تا ۱۰ میلیمتر است، شربت سرکه انگبین (ترکیب عسل، عرق نعناع و سرکه) پیشنهاد می‌شود. این شربت را به‌صورت ناشتا یا غیرناشتا، صبح و شب مصرف کنید. اگر درد شدید دارید، می‌توانید هر هشت ساعت یک لیوان از این شربت را میل کنید.

اگر درد کیسه صفرا شدید و تعداد سنگ‌ها زیاد باشد، پیشنهاد می‌شود علاوه بر شربت سرکه انگبین، از ترکیب روغن زیتون و زردچوبه به‌صورت روزانه استفاده کنید. این ترکیب به خرد شدن سنگ‌ها کمک می‌کند و حتی اگر در سونوگرافی تعداد سنگ‌ها بیشتر شده باشد، این افزایش تعداد نشان‌دهنده خرد شدن سنگ‌هاست.

نسخه دوم: مصرف آب سیب و سولفات منیزیم برای درمان سنگ‌های صفراوی

در این روش، ابتدا باید پنج روز هر روز ۴ لیوان آب سیب یا ۴ تا ۵ عدد سیب بزرگ مصرف کنید. در این مدت، مصرف غذا به‌صورت معمول ادامه می‌یابد. سپس در روز ششم، باید بدون خوردن شام، اقدامات زیر را انجام دهید:

1. سولفات منیزیم (یا اپسوم سالت) را در دو نوبت با فاصله دو ساعته مصرف کنید. این ماده به باز شدن مجرای کیسه صفرا کمک می‌کند.
2. در شب، روغن زیتون را با آب لیمو مخلوط کرده و میل کنید. این ترکیب می‌تواند به دفع سنگ‌ها کمک کند و حتی اگر سنگ‌ها دفع نشوند، درد کیسه صفرا کاهش می‌یابد.

نکته مهم:

اگر پس از درمان سنگ‌ها دفع نشدند، همچنان ممکن است این روش‌ها باعث کاهش درد و التهاب کیسه صفرا شوند. پیگیری این روش‌های طبیعی و استفاده از ترکیبات مناسب در طب سنتی می‌تواند به درمان طبیعی و موثر سنگ کیسه صفرا کمک کند.

رژیم غذایی:

در مورد رژیم غذایی، بیمارانی که سنگ صفرا دارند باید از مصرف غذاهایی که باعث تحریک کیسه صفرا یا سوء هاضمه می‌شوند، خودداری کنند. این شامل غذاهای چرب، سرخ‌شده، و نفاخ مانند حبوبات، پیاز، سیر، و غذاهایی که دیر هضم هستند، می‌شود. بهترین روغن مصرفی برای این بیماران، روغن زیتون است. همچنین، جویدن کامل غذا و مصرف مایعات در زمان مناسب نیز به بهبود علایم کمک می‌کند.

با رعایت این نکات و درمان‌های طبیعی می‌توان به تدریج سنگ‌های کیسه صفرا را درمان کرد و از علایم آن کاست.

آیا بعد از اتمام درمان، انجام سونوگرافی لازم است؟

پاسخ این سوال منفی است. اگر علایم بیماری کاملاً بهبود پیدا کنند، می‌توان مطمئن بود که نیازی به اقدام اضافه‌ای نیست. حتی اگر فرض بر این باشد که هنوز هم سنگ یا سنگ‌هایی در کیسه صفرا موجودند، چون اغلب سنگ‌های صفراوی در حال عادی بدون علامت هستند و ممکن است بیمار تا آخر عمر متوجه وجود آن نشود. به همین دلیل، انجام سونوگرافی برای بیمارانی که علائم آن‌ها بهبود یافته است، ضروری نیست.

کوله‌سیستیت حاد

گاهی اوقات سنگ‌های صفراوی می‌توانند مجرای صفراوی را مسدود کرده و موجب التهاب شدید کیسه صفرا شوند که به آن کوله‌سیستیت حاد می‌گویند. علائم این بیماری می‌تواند شامل تب و علائم عادی دیگر باشد. در این شرایط، درمان این مشکل مشابه درمان سنگ‌های مزمن خواهد بود و بیمار نباید نگرانی خاصی در این مورد داشته باشد.

عوارض جراحی

در طب جدید، درمان‌های رایج برای سنگ‌های صفراوی، عمدتاً شامل جراحی و خارج کردن کیسه صفرا است. اگرچه با پیشرفت‌هایی مانند جراحی لاپاراسکوپیک و استفاده از بی‌حسی موضعی به جای بیهوشی، عوارض جراحی کاهش یافته است، اما هنوز هم بیمارانی که کیسه صفرا خود را از دست داده‌اند، ممکن است با مشکلاتی روبرو شوند. یکی از این مشکلات رایج، اسهال‌های صفراوی است که گاهی تا مدت‌ها پس از جراحی ادامه دارد. برای کنترل این مشکل، پیشنهاد می‌شود از داروهای صفرابُری مانند سماق یا تخم خرفه بوداده استفاده شود.

در نتیجه، درمان سنگ کیسه صفرا با روش‌های طبیعی و مراقبت‌های مناسب می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از عوارض جانبی کمک کند. اگر بیمار هیچ‌گونه علامتی ندارد، نیازی به اقدامات اضافی مانند سونوگرافی یا جراحی نخواهد بود.