نسخه گیاهی سنگ کیسه صفرا قسمت دوم

درمان سنگ کیسه صفرا در طب سنتی

درمان این بیماری شامل دو اصل است:

۱- کنترل اورژانسی درد: یکی دو روز پس از شروع درمان، عملاً دردهای بیمار از بین می روند؛ اما تا آن موقع و به ویژه برای کنترل دردهای حاد یا شدید، این اقدامات قابل انجام هستند:

الف – بادکش: انجام بادکش در محل کیسه صفرا تسکینی فوری در درد بیمار ایجاد می کند. جالب این است که در بسیاری از موارد، بادکش با گشاد کردن مجاری صفراوی باعث عبور سنگ و درمان عملی بیمار خواهد شد. با این حال در صورت تکرار درد، بادکش نیز قابل تکرار است. اگر چه معمولاً بیش از ۳-۲ روز و آنهم روزی ۲-۱ بار ضرورت پیدا نمی کند.

بادکش باید در ناحیه کیسه صفرا و اطراف آن انجام شود. اگر اناتومی این محل را بلد نیستید می توانید تمام نواحی دردناک را بادکش کنید. برای اطلاع بیشتر از نحوه انجام بادکش این مقاله را مشاهده کنید:

آموزش روش عملی انجام بادکش

بک روش مناسب، انجام بادکش لغزان است به این نحو که بعد از روغن مالی محل درد و اطراف آن با روغنی مانند زیتون یا بابونه، بادکش را روی محلّ مرکز درد انداخته آن را به سمت چپ یعنی به سمت روده ها بلغزانیم. تکرار زیاد این کار می تواند به خروج سنگ صفرا از مجرای صفراوی کمک کند.

ب – حرارت دادن: در صورتی که به هر دلیل انجام بادکش میسّر نبود می توانید یک عدد آجر(که بهتر است آب ندیده باشد) را داغ کرده لای حوله پیچیده روی محل کیسه صفرا قرار دهید و اثر تسکینی آن را شاهد باشید. سایر روشهای حرارت دادن(مثل اطو کشیدن، حوله داغ و …) هم مناسبند امّا اثری کمتر از آجر داغ دارند.

۲- درمان نهایی: درمان سنگهای صفراوی دو رکن دارد:

الف – حذف یا تعدیل موارد مستعد کننده ایجاد سنگ کیسه صفرا: که در قسمتهای قبلی به آنها اشاره شد. در این میان بحث تغذیه در این بیماران را کمی مفصل تر مورد اشاره قرار خواهیم داد.

ب – درمان دارویی: اغلب دیده ام که درمانهای دارویی سنگ کیسه صفرا از سوی اهل فن در طب سنتی، بر اساس داروهای صفرابُر انجام می شود که به نظرم موفقیت این رویکرد چندان بالا نیست. بنابر تجربه اینجانب اگر برخورد درمانی با سنگ کیسه صفرا مثل برخورد درمانی با کسی که مشکلات گوارشی عادی و سوء هاضمه دارد (مثل نفخ کردن، ترش کردن، عدم هضم غذا، زخم معده و مانند آنها) باشد؛ نتایج درمانی بسیار خوبی حاصل خواهد شد. مدیریت چنین درمانی برای کسانی که آشنایی با طب سنتی دارند بسیار ساده است؛ اما برای استفاده سایرین قدمهای درمانی را ذکر می کنیم:

۱- درمان یبوست: یبوست بیمار حتماً باید رفع شود. این کار کمک بسیار زیادی به درمان بیماری خواهد کرد.

۲- سایر داروها: پیشنهاد من این است که با داروهای ذیل و بر اساس مزاج بیمار، درمان انجام شود:

– داروهای گرم: زنیان، رازیانه، آویشن، بابونه، کرفس، انیسون، سیاهدانه، شوید، شیرین بیان و ….

– داروهای سرد: گشنیز، همیشه بهار، کاسنی، شاهتره، خرفه و ….

مثالهای عملی

چند نسخه برای بیمار دچار سنگ صفراوی که غذاهای گرمی بیشتر به او می سازد:

۱- (عرق آویشن یا عرق زنیان، یک قسمت) + (عرق بابونه، یک قسمت) + (عرق گشنیز یا همیشه بهار یک قسمت): عرق ها با هم مخلوط شده روزی سه بار و هر بار یک استکان کوچک به مدت یک ماه مصرف شود.

۲- (تخم کرفس یا انیسون یک قاشق چایخوری) + (بابونه شیرازی یا تخم رازیانه، یک قاشق مرباخوری) + (تخم گشنیز یک قاشق مرباخوری یا گل همیشه بهار یک قاشق غذاخوری): هر سه مورد را به همراه هم و با دو لیوان آب روی شعله کم ۳۰-۲۰ دقیقه جوشانده صاف کرده شیرین نموده میل نمایند (روزی یک بار تا یک ماه).

بنابراین برای بیماران سرد مزاج می توان ۳-۲ قسمت از داروهای گرم(دراشکال مختلف آن) و یک قسمت از داروهای سرد را مخلوط و استفاده کرد. در بیمارانی که با مصرف کمترین سردی دچار مشکل می شوند می توان داروهای سرد را حذف کرد. اگر بیمار دچار یبوست بود می توان از گل سرخ یا سنا یا سایر ملین های مناسب در ترکیب پیشنهادی استفاده کرد.

چند نسخه برای بیمار دچار سنگ صفراوی که غذاهای خنکی بیشتر به او می سازد:

۱- (عرق گشنیز یک قسمت) + (عرق همیشه بهار یک قسمت + عرق زنیان یا آویشن یا بابونه یک قسمت): روزی سه بار هر بار یک استکان کوچک تا یک ماه.

۲- (عرق کاسنی یک قسمت) + (عرق شاهتره یک قسمت) + (عرق زنیان یا آویشن یا بابونه یک قسمت): روزی سه بار هر بار یک استکان کوچک تا یک ماه.

۳- (تخم گشنیز ۳-۲ قاشق مرباخوری) + (تخم شوید یا تخم کرفس یا انیسون یک قاشق چایخوری یا تخم رازیانه یک قاشق مرباخوری یا آویشن درشت یک قاشق غذاخوری): همه را با هم و با دو لیوان آب روی شعله کم ۳۰-۲۰ دقیقه جوشانده صاف کرده شیرین نموده میل نمایید(روزی یک بار تا یک ماه).

بنده به تجربه عرق گشنیز (یا جوشانده تخم گشنیز) و عرق همیشه بهار (یا جوشانده گل همیشه بهار) را در میان خنک ها موثرتر از بقیه یافته به همین جهت تقریباً در تمامی نسخه ها از آنها استفاده می کنم. در گرم مزاجان هم اگر حرارت بیمار بسیار بالا بود می توان از سهم خنکی بیشتری استفاده کرد یا فقط از خنکی استفاده کرد. داروهای صفرابری مثل آب زرشک هم در صورت تحمل گوارشی برای این گونه بیماران قابل تجویز هستند. البته موارد فوق تنها چند مثال بود و کسانی که آشنایی مناسبی با طب سنتی دارند می توانند بر اساس امکانات موجود نسخه های متعددی برای بیماران خود تجویز کنند. درمان تک دارویی هم برای این بیماران امکانپذیر است و معمولاً پاسخ مناسبی هم می دهد.

نکته بسیار مهم: در درمان سنگهای صفراوی حتی در بیماران گرم مزاج، همیشه سعی کنید در حدّ خفیفی غلبه را با داروهای گرم قرار دهید. برای مثال اگر یک فرد دموی را نیز با نسخه فرد بلغمی درمان کنید؛ اغلب نتیجه مناسبی به دست خواهید آورد و شاید تنها دسته ای که نیاز واقعی به نسخه ای با غلبه داروهای خنک دارند؛ بیماران صفراوی باشند؛ اما جالب اینجاست که علی العموم، بیمارانی که دچار سنگ صفرا می باشند سرد مزاج هستند و یا حداقل معده آنها دچار سردی شده است و لذا با تجویز داروهای گرم، مشکلی پیدا نخواهند کرد.

این نکته در تحقیقات اخیر هم ثابت شده است؛ چرا که گفته می شود که اغلب بیماران مبتلا به سنگ صفرا را بانوان چاق و دارای شکم بزرگ، چند شکم زاییده و با سن بالای ۵۰-۴۰ سال تشکیل می دهند که طبیعتاً بیماری با چنین خصوصیاتی به احتمال قوی دارای درجاتی از غلبه سردی (و به خصوص بلغم) خواهد بود. جالب اینجاست که بر اساس منطق طب سنتی هم بلغم خلطی است که می تواند باعث کاهش حرکات دودی دستگاه گوارش (و از جمله کیسه صفرا و مجاری صفراوی) شود که این امر زمینه ساز تشکیل سنگ های صفراوی است، مضاف بر اینکه چنین فردی سطح بالاتری از کلسترول را هم در صفرای خود خواهد داشت.

درمان سنگ کیسه صفرا با نسخه اول

اگر سنگ کیسه صفرای شما زیر هشت تا ده میلیمتر است؛ بهترین درمان آن شربت سرکه انگبین (دو واحد عسل+دو واحد عرق نعناع + یک واحد سرکه) است به این ترتیب که صبح و شب (ناشتا و غیر ناشتا فرقی نمی کند)، یک سوم لیوان از این ترکیب و دو سوّم آب را مخلوط و میل کنید.

اگر درد به علت سنگ کیسه صفرا خیلی شدید بود هر هشت ساعت یک لیوان میل کنید تا درد رفع شود و سپس همان دو لیوان در روز را ادامه دهید. البته اگر اصلاً درد ندارید و فقط سنگ کیسه صفرا در سونوگرافی تشخیص داده شده هر شب یک لیوان هم کفایت می کند.

این نسخه را ادامه دهید تا در یک دوره شصت تا هشتاد روزه، سنگ کیسه صفرای شما به تدریج درمان شود.

ولی اگر درد سنگ کیسه صفرا بسیار شدید و تعداد آن هم زیاد بود؛ علاوه بر درمان فوق، ۵ واحد روغن زیتون + دو واحد زرد چوبه مخلوط و هر ۱۲ ساعت یک قاشق مربا خوری میل کنید.

این نکته را به یاد داشته باشید اگر سونوگرافی های بعدی نشان داد که تعداد سنگ ها بیشتر شده نگران نشوید چراکه درواقع این افزایش تغپعداد به دلیل خرد شدن سنگهاست.

درمان سنگ کیسه صفرا با نسخه دوم

در پنج روز اول، هر روز ۴ لیوان آب سیب یا ۴ یا ۵ عدد سیب بزرگ میل کنید. البته آب سیب از آن جهت که باعث نرم شدن سنگ‌ها می‌شود بهتراست.

در این ۵ روز طبق روال معمول، غذا بخورید.

روز ششم شام نخورید و اقدامات زیر را انجام دهید:

یک بار ساعت ۶ عصر و یک بار هم ساعت ۸ عصر، یک قاشق غذا خوری سولفات منیزیوم موجود در عطاریها (اپسوم سالت) را با یک لیوان اب ولرم میل کنید. سولفات منزیوم موجب باز شدن مجرای کیسه صفرا می‌شود.

ساعت ۱۰ شب، نصف لیوان روغن زیتون را با نصف لیوان آب لیموی تازه به خوبی مخلوط کنید و میل نمایید. روغن زیتون مسیر حرکت سنگ را روغن کاری و دفع سنگ را آسان‌تر می‌کند.

(یک لیوان=۲۵۰ میلی‌لیتر. نصف لیوان آب لیمو= آب ۳ عدد لیموی آبدار بزرگ)

صبح روز بعد شما سنگ‌های سبز رنگی را در مدفوع خود مشاهده خواهید کرد.

دحتی اگر شما هیچ عارضه مربوط به کیسه صفرا را نداشته باشید هم ممکن است چند تایی سنگ داشته باشید؛ لذا خوب است که هز چند وقت، با این روش کیسه صفرای خود را تمیز کنیم.

با این روش حتی اگر سنگها دفع نشوند تا مدتی درد کیسه صفرا نخواهید داشت.

بعد از این درمان ممکن است چند روز یبوست بگیرید که با ملینهای مناسب رفع می شود.

رژیم غذایی در بیماران دچار سنگ صفراوی

تنظیم رژیم غذایی در بیماران دچار سنگ صفراوی به مانند سایر بیماری ها از یک قانون مهم تبعیت می کند:«بیمار باید تا زمان بهبودی کامل از مصرف هرگونه غذایی که احساس می کند به او نمی سازد خودداری کند.»

در واقع، این دستورالعمل ساده، خیلی از مواقع، نسبت به دستوراتی که پزشکان معالج به بیمار می دهند؛ نتایجی بهتر و کامل تر را در پی دارد. بنابراین بیمار دچار سنگ صفرا باید از مصرف هر گونه غذایی که باعث بروز علایمی همچون احساس عدم هضم غذا، سنگینی و نفخ معده، سوزش یا ترش کردن معده و مانند آنها می شود خودداری کند. امّا نکات ذیل را می توان به عنوان دستوراتی کلّی مدّ نظر داشت:

۱- اکثر این گونه بیماران نسبت به غذاهای چرب واکنش نشان می دهند. بنابراین بهتر است مصرف سرخ کردنی ها، انواع غذاهای آماده، انواع آجیل بوداده، تخم مرغ، خامه، کره، انواع سس های بازاری و چربی های حیوانی که منبع غنی کلسترول هستند به حدّاقل برسد. بهترین روغن برای مصرف این گونه بیماران، روغن زیتون است.

۲- هر غذایی که به طور عادی هضم آن در معده طول می کشد بهتر است از برنامه غذایی خارج شود. به این ترتیب غذاهایی مانند برنج، ماکارونی، سیب زمینی و … هم به لیست فوق افزوده می شوند.

۳- بسیاری از بیماران با مصرف غذاهای نفّاخ – مثل انواع حبوبات، سیر، پیاز و … و حتّی گاهی برخی میوه ها و سبزی ها هم دچار مشکل می شوند که بهتر است در طول دوره درمان از مصرف آنها هم پرهیز شود.

۴- جویدن کامل غذا، مصرف نمک قبل و بعد از غذا و عدم مصرف مایعات از نیم ساعت قبل تا دوالی سه ساعت ساعت پس از غذا کمک زیادی به بهبود علایم بیمار می کند.

آیا بعد از اتمام درمان، انجام سونوگرافی لازم است؟

پاسخ این سوال منفی است. اگر علایم بیماری کاملا بهبود پیدا کنند می توان مطمئن بود که نیاز به اقدام اضافه ای نیست؛ حتی اگر فرض بر این باشد که هنوز هم سنگ یا سنگ هایی در کیسه صفرا موجودند؛ چرا که اصولاً اغلب موارد سنگ های کیسه صفرا در حال عادی هم بدون علامت هستند و چه بسا بیمار تا آخر عمر متوجه وجود آن نشود و یا اینکه با تشخیص سوء هاضمه به درمان آنها بپردازد. بنابراین به همان دلیل که لازم نیست از افراد عادی و غیر بیمار، سونوگرافی به عمل آورد (با آنکه ممکن است بسیاری از آنها دارای سنگهای صفراوی باشند)؛ بیماری که علایم او کاملاً بهبود یافته است نیز به انجام سونوگرافی نیازی ندارد.

کوله سیستیت حاد

گاهی سنگ صفراوی، مجرای صفراوی را به طور کامل مسدود می کند که حاصل آن التهاب شدید کیسه صفرا و بروز علایمی مثل تب، علاوه بر علایم عادی است. بیماری که دچار این مشکل می شود؛ نباید نگران باشد. درمان این بیماری نیز عملاً هیچ تفاوتی با موارد مزمن ندارد.

عوارض جرّاحی

چنان که گفتیم رویکرد اصلی طبّ جدید در درمان سنگ های صفراوی، جرّاحی و خارج کردن کیسه صفراست. اگر چه با رایج شدن جرّاحی های لاپاراسکوپیک و استفاده از بی حسّی موضعی به جای بیهوشی؛ عوارض عمل جرّاحی به حدّاقل رسیده است؛ اما اگر فرض کنیم تمام مشکلات ناشی از عمل جرّاحی هم کنترل شود؛ بیمار تا مدّت ها از عوارض ناشی از فقدان یک عضو بدن خود رنج خواهد برد که از جمله آنها می توان به اسهال های صفراوی اشاره کرد که گاه تا چند سال پس از جرّاحی؛ بیمار را آزار می دهند. برای کنترل این اسهال ها پیشنهاد ما این است که بیمار از داروهای صفرابُری مثل سماق یا تخم خرفه بوداده استفاده کند

مشاوره با پزشک معالج