گیاه دارویی اسفرزه دارویی برای درمان یبوست و اسهال در طب سنتی

خواص و فواید اسفرزه در طب سنتی :

اسفرزه گیاه بومی‌ایران و شبه قاره هند بوده و از قرون گذشته مورد مصرف بوده است. این گیاه بواسطه اثر تنظیم کنندگی که بر حرکات روده دارد در پیشگیری از یبوست بخصوص در بیماری روده تحریک پذیرibs موثر می‌باشد.

خانواده:

بارهنگplantaginaceae

مشخصات:

گیاهی علفی دارای ریشه اصلی و ساقه‌ای تا حدود ۴۰ سانتی‌متر که حاوی برگهای متقابل بدون دمبرگ، نوک تیز که در حاشیه دارای چندین خار ظریف میباشند. گلها ریز صورتی درون سنبله‌‌های کوتاه که از محور برگهای بالایی منشاء گرفته‌اند، قرار می‌گیرند. میوه کپسولی ۲ حجره‌ای دارد. دانه‌ها شبیه باقلا، نوک تیز به رنگ روشن با یک لکه تیره میانی می‌باشند.
زمان جمع آوری اخر تابستان است.

پراکندگی:

در جنوب اروپا، اسیای مرکزی، هند، پاکستان و شمال افریقا یافت میشود.

در ایران بومی‌ بوده و در اکثر نقاط یافت می‌شود.

بخش های مورد استفاده:

دانه‌ها

ترکیبات شیمیائی:

چربیها۱۰-۵% شامل اسید های چرب غیر اشباعunsaturated fatty acid و استرول هاsterols، موسیبلاژها ۱۵-۱۰% شامل گزیلوزxylose ، گالاکتورونیک اسیدgalacturonic acid ارابینوز arabinose و رامنوز rhamnose از عمده ترین مواد تشکیل دهنده می‌باشند.

خواص و فواید گیاه دارویی اسفرزه :

ضد اسهال با جذب مایعات اضافی داخل روده موجب کاهش حرکات روده می‌گردد و دفعات اسهال را کاهش می‌دهد.

ضد یبوست : با جلوگیری از بازجذب مایعات موجب افزایش حجم محتویات روده شده و دفعات اجابت مزاج را افزایش می‌دهد.

کاهش کلسترولldl:بواسطه اثر موسیلاژی و نیز مقادیری از چربیهای غیر اشباع موجود در این گیاه ، میزانldl را کاهش میدهد.

موارد مصرف:

پیشگیری

یبوست: در مواردی که اجابت مزاج باید نرم باشد،مثل بواسیر، بعد از عمل فتق و افتادگی مقعد استفاده می‌شود.

درمان

یبوست: مخصوصا” در یبوست های مزمن و در افراد مسن بسیار موثر است.

اسهال : برای درمان اسهال بخصوص در اسهال های ترشحی که با دفع مایعات زیاد همراه می‌باشد.

بیماری روده تحریک پذیرibs : با جلوگیری از باز جذب ترشحات روده منجر به کاهش میزان یبوست شده و نیز نفخ ایجاد نمی‌کند، لذا در بیمارانی که تابلو بارز بیماری ibs یبوست است مناسب میباشد.

افزایش کلسترول : بخصوص در بیمارانی که بیشتر کلسترول ldl بالا می‌باشد ، موثرتر می‌باشد

موارد منع مصرف و احتیاط:

* در افرادی که احتمال انسداد نسبی وجود دارد مصرف اسفرزه بدلیل احتمال ایجاد انسداد ممنوعیت دارد.

* در بچه‌های زیر۷ سال و افرادی که بدلیلی توانایی مصرف آب زیاد ندارند( اختلال عصبی، دمانس، نارسایی قلبی و کلیوی)

* در افراد دیابتی بعلت اینکه جذب کربوهیدرات را اهسته می‌کند لذا تنظیم قند را بهم ریخته و باید با احتیاط مصرف شود.

* بدلیل احتمال وجود حساسیت بار اول مقدار کم استفاده شود.

تداخلات داروئی:

* بواسطه مواد موسیلاژ اسفرزه‌، احتمال کاهش جذب داروهائی که توام با ان مصرف میشود، وجود دارد لذا باید ۱-۲ ساعت بین مصرف اسفرزه با دارو(دیگوگسین،لیتیم،وارفارین، اهن ..) فاصله باشد.

* دز انسولین در کسانیکه اسفرزه استفاده می‌کنند بدلیل کاهش سرعت جذب کربوهیدرات باید تغییر کند.

مصرف در دوران بارداری:

به همراه مایعات زیاد بلامانع است.

مصرف در دوران شیردهی:

بلامانع است.

خواص اسفرزه برای سلامتی زنان در طب سنتی:

۱. تقویت رحم و سلامت تناسلی زنان:

اسفرزه در طب سنتی به عنوان یک گیاه تقویت‌کننده برای رحم شناخته می‌شود. این گیاه به بهبود عملکرد رحم کمک کرده و در درمان مشکلاتی مانند خونریزی‌های غیرطبیعی و دردهای قاعدگی موثر است. همچنین، مصرف اسفرزه می‌تواند در تنظیم هورمون‌ها مؤثر باشد و به تعادل سیستم تولید مثل کمک کند.

۲. لاغری و کاهش وزن:

اسفرزه با داشتن خواص ملینی و ضدنفخ به کاهش وزن کمک می‌کند. مصرف آن باعث افزایش سوخت‌وساز بدن و تسهیل فرایند گوارش می‌شود. این گیاه همچنین به‌عنوان یک ماده معدنی عمل کرده و به حفظ احساس سیری کمک می‌کند که در نهایت منجر به کاهش وزن می‌شود. اسفرزه به دلیل داشتن فیبر زیاد، به کنترل اشتها و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند و از این رو برای افرادی که در تلاش برای کاهش وزن هستند، مفید است.

۳. خواص ضد التهابی:

این گیاه علاوه بر کاربردهای گوارشی، دارای خاصیت ضد التهابی نیز می‌باشد. اسفرزه در طب سنتی برای کاهش التهاب‌های مرتبط با مشکلات گوارشی و رحم استفاده می‌شود.

سئوالات و پاسخ‌های تخصصی:

1. چرا اسفرزه در طب سنتی برای درمان یبوست مؤثر است؟
   • پاسخ: اسفرزه به دلیل دارا بودن فیبر بالا، به تحریک دستگاه گوارش و بهبود حرکات روده کمک می‌کند. این گیاه به عنوان یک ملین طبیعی شناخته می‌شود و به تسهیل دفع مدفوع کمک می‌کند. در طب سنتی، اسفرزه به عنوان درمانی برای یبوست‌های مزمن توصیه می‌شود.
2. اسفرزه چه تأثیری بر سیستم گوارشی دارد؟
   • پاسخ: اسفرزه باعث بهبود هضم غذا و کاهش نفخ می‌شود. مصرف آن به کاهش التهاب معده و روده کمک می‌کند. در طب سنتی، برای درمان گاستریت و مشکلات مشابه گوارشی از اسفرزه استفاده می‌شود.
3. چه فوایدی از اسفرزه برای سالمندان وجود دارد؟
   • پاسخ: سالمندان معمولاً به دلیل کاهش عملکرد دستگاه گوارش به مشکلاتی چون یبوست و گاز معده دچار می‌شوند. اسفرزه با تسهیل هضم و حرکت روده، کمک به تسکین این مشکلات می‌کند. همچنین، به دلیل خواص ضد التهابی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی، برای سالمندان مفید است.
4. آیا اسفرزه برای کودکان هم مفید است؟
   • پاسخ: بله، اسفرزه به دلیل خواص نرم‌کننده و ملین طبیعی می‌تواند برای درمان یبوست کودکان مفید باشد. البته باید به دوز مصرفی توجه ویژه‌ای داشت. اسفرزه همچنین می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کودکان کمک کند.
5. چگونه می‌توان از اسفرزه برای تقویت سیستم ایمنی استفاده کرد؟
   • پاسخ: اسفرزه با افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. مصرف منظم اسفرزه به عنوان یک دمنوش یا همراه با غذا به حفظ سلامت بدن و پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
6. آیا اسفرزه برای مردان و زنان متفاوت عمل می‌کند؟
   • پاسخ: اسفرزه برای مردان و زنان اثرات مشابهی دارد، اما به دلیل تأثیرات آن در درمان مشکلات گوارشی و تقویت سیستم ایمنی، برای هر دو گروه مفید است. با این حال، در طب سنتی، اسفرزه به ویژه برای زنان در دوران بارداری و شیردهی به عنوان یک ملین طبیعی و کمک‌کننده به هضم غذا توصیه می‌شود.

پرسش و پاسخ در مورد خواص و فواید اسفرزه در زنان در طب سنتی

پرسش ۱: اسفرزه چه تأثیری بر رحم زنان دارد و چگونه می‌تواند به بهبود سلامت رحم کمک کند؟

پاسخ:
اسفرزه در طب سنتی به عنوان یک گیاه تقویت‌کننده رحم شناخته می‌شود. مصرف این گیاه به تنظیم دوره‌های قاعدگی، کاهش دردهای قاعدگی و بهبود خونریزی‌های غیرطبیعی کمک می‌کند. همچنین به‌عنوان یک تنظیم‌کننده طبیعی هورمون‌ها عمل کرده و برای زنان با مشکلات هورمونی یا کسانی که به تنظیم عملکرد رحم نیاز دارند، مفید است.

پرسش ۲ : آیا اسفرزه در لاغری و کاهش وزن مؤثر است؟

پاسخ:
بله، اسفرزه با داشتن فیبر زیاد به کنترل اشتها و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. این گیاه دارای خاصیت ملینی است که به تسهیل فرایند گوارش و کاهش نفخ کمک می‌کند. مصرف منظم اسفرزه باعث می‌شود که احساس سیری طولانی‌تری داشته باشید و این امر می‌تواند در کاهش مصرف غذا و کاهش وزن مؤثر باشد.

پرسش ۳ : چگونه می‌توان از اسفرزه برای درمان مشکلات گوارشی استفاده کرد؟

پاسخ:
اسفرزه به‌عنوان یک داروی گیاهی ملین و ضدنفخ در طب سنتی شناخته شده است. برای مشکلات گوارشی مانند یبوست یا نفخ، می‌توانید پودر اسفرزه را با آب گرم مخلوط کرده و مصرف کنید. این گیاه به تسهیل حرکت مواد در روده‌ها کمک می‌کند و از ایجاد یبوست جلوگیری می‌نماید.

پرسش ۴: اسفرزه چه خواص دیگری دارد که می‌تواند برای سلامت مفید باشد؟

پاسخ:
اسفرزه دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسم است و می‌تواند برای کاهش التهابات در بدن مفید باشد. همچنین این گیاه در بهبود عملکرد کبد و دفع سموم از بدن نیز تأثیرگذار است. برای افرادی که مشکلات گوارشی مزمن دارند، اسفرزه می‌تواند به عنوان یک مکمل طبیعی برای بهبود وضعیت استفاده شود.

پرسش ۵ : آیا مصرف اسفرزه عوارضی دارد؟

پاسخ:
مصرف اسفرزه در مقادیر معقول برای بیشتر افراد بی‌خطر است. با این حال، در صورت مصرف بیش از حد ممکن است باعث اسهال یا مشکلات گوارشی شود. همچنین در دوران بارداری و شیردهی بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.

چکیده : 

اسفرزه گیاهی بسیار مفید در طب سنتی است که خواص درمانی بسیاری دارد. این گیاه با خاصیت ملینی خود در درمان یبوست، بهبود عملکرد گوارش، و تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است. برای سالمندان، کودکان، مردان و زنان مصرف آن توصیه می‌شود، به شرط آن که تحت نظر متخصص طب سنتی استفاده شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.