سئوالات قبل از مطالعه:
- چرا تغذیه مناسب برای کودکان از بزرگسالان اهمیت بیشتری دارد؟
- چه عواملی باعث اختلالات تغذیه‌ای در کودکان می‌شوند؟
- انواع اختلالات تغذیه‌ای در کودکان کدامند؟
- علل روانی و ژنتیکی اختلالات خوردن در کودکان چیست؟
- چه رفتارهایی در کودکان نشان‌دهنده اختلالات خوردن هستند؟
فهرست مطالب
- ۱ اهمیت تغذیه مناسب در کودکان
- ۲ اختلالات خوردن در کودکان
- ۲.۱ عوامل اختلالات تغذیه‌ای در کودک
- ۲.۲ شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کودکان
- ۲.۳ کم‌اشتهایی عصبی
- ۲.۴ پراشتهایی عصبی
- ۲.۵ 1. انتخابی خوردن
- ۲.۶ 2. محدود خوردن
- ۲.۷ 3. هراس از غذا
- ۲.۸ 4. اختلال عاطفی اجتناب از غذا
- ۲.۹ 5. پرخوری بی‌اختیار
- ۲.۱۰ پیامدهای منفی اختلالات تغذیه‌ای
- ۲.۱۱ پیشگیری و درمان اختلالات تغذیه‌ای در کودکان
اهمیت تغذیه مناسب در کودکان
تغذیه صحیح در کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد. سیستم‌های بدنی در دوران رشد و تکامل در سنین کودکی هنوز به صورت کامل شکل نگرفته‌اند و به همین دلیل تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای آنها بسیار حیاتی است. کمبود این مواد می‌تواند به مشکلات جدی در سلامتی و رشد کودکان منجر شود. عوارض ناشی از کمبود مواد تغذیه‌ای در کودکان معمولاً شدیدتر از بزرگسالان است و ممکن است جبران‌ناپذیر باشد.
اختلالات خوردن در کودکان
اختلالات خوردن به تغییرات و مشکلات قابل ملاحظه‌ای در رفتار غذا خوردن گفته می‌شود. این اختلالات ممکن است باعث چاقی یا لاغری کودک شوند و زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار دهند. در برخی موارد، این اختلالات حتی ممکن است عملکردهای حیاتی بدن را مختل کنند. بیشتر اختلالات خوردن در کودکان در سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی آغاز می‌شود و معمولاً در دختران شایع‌تر است. بسیاری از این کودکان، مشکلات خود را از والدین مخفی می‌کنند.
عوامل اختلالات تغذیه‌ای در کودک
اختلالات تغذیه‌ای معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل روانی، ژنتیکی، اجتماعی و خانوادگی رخ می‌دهند. ورزش‌های خاصی مانند ژیمناستیک، باله و کشتی که تأکید زیادی بر لاغری دارند، می‌توانند عامل ایجاد این اختلالات باشند. ژنتیک نیز نقش مهمی دارد و کودکانی که در خانواده‌شان سابقه این مشکلات وجود دارد، بیشتر در معرض خطر هستند. همچنین، اختلالات روانی مانند اضطراب و وسواس فکری-عملی نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند. در برخی موارد، مشکلات خانوادگی مانند اعتیاد والدین نیز می‌تواند باعث بروز این اختلالات شود.
شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کودکان
کم‌اشتهایی عصبی و پراشتهایی عصبی از مهم‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کودکان به شمار می‌روند.
کم‌اشتهایی عصبی
کم‌اشتهایی عصبی یکی از شناخته‌شده‌ترین اختلالات خوردن است. کودکان مبتلا به این اختلال می‌توانند احساس گرسنگی خود را سرکوب کنند و حتی از خوردن غذا اجتناب کنند. این کودکان اغلب احساس می‌کنند که چاق هستند، حتی اگر لاغر باشند. بسیاری از آنها بر این باورند که چاق، زشت و بی‌مصرف هستند، حتی اگر اطرافیان آنها چنین تصوری نداشته باشند.
پراشتهایی عصبی
پراشتهایی عصبی اختلال دیگری است که باعث می‌شود افراد اشتهای سیری‌ناپذیر داشته باشند. این افراد ممکن است در یک زمان مقدار زیادی غذا بخورند و پس از آن احساس گناه و خودتنقیدی کنند. در برخی موارد، کودکان مبتلا به این اختلال پس از پرخوری اقدام به استفراغ می‌کنند تا خود را از شر غذاهای خورده شده راحت کنند. آنها معمولاً به دنبال حفظ وزن طبیعی خود هستند و از لحاظ احساسی با مشکلات خودانگاره‌ای و خارج از کنترل بودن مواجه هستند.
۱. انتخابی خوردن
کودکانی که فقط تعداد محدودی از خوراکی‌ها را می‌خورند و از امتحان غذاهای جدید خودداری می‌کنند، دچار اختلال انتخابی خوردن هستند. این اختلال به طور معمول از سنین پایین آغاز می‌شود و به‌طور خاص در دوران پیش‌دبستانی مشاهده می‌شود. این کودکان ممکن است با دیدن غذای جدید دچار حالت تهوع یا استفراغ شوند.
نگرانی والدین بیشتر مربوط به رشد جسمی و اجتماعی این کودکان است، اما معمولاً این رفتارها به‌طور طبیعی برطرف می‌شوند.
۲. محدود خوردن
کودکان محدود خور به طور کلی مقدار کمی غذا می‌خورند و ممکن است به نظر برسد که اشتهایی ندارند. این مشکل معمولاً در سال‌های قبل از دبستان رایج است و گاهی بدون اثرات منفی باقی می‌ماند. نگرانی بیشتر زمانی است که این رفتار ادامه پیدا کند و بر رشد کودک تأثیر منفی بگذارد.
۳. هراس از غذا
برخی کودکان از خوردن غذاهای جامد می‌ترسند. این ترس می‌تواند ناشی از تجربیات منفی قبلی یا تصورات ذهنی باشد. این گروه از کودکان ممکن است از خوردن غذا دوری کنند زیرا می‌ترسند که خفه شوند، استفراغ کنند یا دچار مسمومیت شوند.
۴. اختلال عاطفی اجتناب از غذا
این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که کودک به دلیل مشکلات عاطفی مانند نگرانی، اضطراب یا افسردگی از غذا خوردن خودداری کند. این مشکلات می‌توانند باعث کاهش اشتها، اختلال در خواب و احساس ناامیدی در کودک شوند.
۵. پرخوری بی‌اختیار
برخی کودکان همیشه در حال پرخوری هستند و حتی ممکن است برای تسکین اضطراب یا استرس به خوردن روی بیاورند. این رفتارها ممکن است در دوران کودکی آغاز شده و در نوجوانی ادامه پیدا کند. این کودکان معمولاً به وزن و شکل بدن خود توجه ندارند، اما پرخوری می‌تواند به مشکلات بهداشتی مانند چاقی منجر شود.
پیامدهای منفی اختلالات تغذیه‌ای
این اختلالات نه‌تنها بر روی سلامت روان کودک اثر می‌گذارند، بلکه ممکن است باعث مشکلات جسمی جدی نیز شوند.
کودکانی که از بی‌اشتهایی عصبی رنج می‌برند ممکن است دچار کمبود آب بدن، مشکلات گوارشی، آسیب به دندان‌ها، یا حتی آسیب به مغز شوند. همچنین این اختلالات می‌توانند باعث مشکلات قلبی، فشار خون، و رشد ضعیف استخوان‌ها شوند.
پیشگیری و درمان اختلالات تغذیه‌ای در کودکان
والدین می‌توانند با تقویت روحیه اعتماد به نفس در فرزند خود و آموزش رفتارهای صحیح غذایی، خطر ابتلا به اختلالات تغذیه‌ای را کاهش دهند. در صورتی که والدین نگران مشکلات غذایی کودک خود هستند، باید در اسرع وقت به یک پزشک متخصص مراجعه کنند.
تشخیص زودهنگام این اختلالات می‌تواند به بهبود سریع‌تر وضعیت کودک کمک کند.
درمان شامل مشاوره تغذیه، نظارت پزشکی و در برخی موارد بستری شدن در بیمارستان برای نظارت دقیق‌تر است. هدف درمانی کمک به کودک در مدیریت رفتارهای نادرست غذایی و ایجاد الگوهای مثبت در رابطه با غذا خوردن است.
