راهنمای کامل خازن در گوشی موبایل

معرفی خازن و کاربرد آن در گوشی موبایل:

خازن یکی از مهمترین قطعات گوشی در دنیای الکترونیک است. نام دیگر خازن، انباره می باشد که در گذشته از این نام استفاده می شد. خازن یک قطعه الکترونیکی است که جریان برق را در مدار ذخیره و آزاد می کند. خازن قطعه ای مهم و اصلی تجهیزات الکترونیکی است و بنابراین تقریباً به طور ثابت در مدار الکترونیکی و برد موبایل که یکی از اصلی ترین بخش ‌های تشکیل دهنده موبایل بوده استفاده می شود، بنابراین شناخت خازن و انواع آنها برای افرادی که به دنبال آموزش تعمیرات موبایل هستند، برای تشخیص مشکل و عیب یابی و تعمیر گوشی های موبایل ضروری می باشد.. در ادامه با کوک موبایل همراه باشید تا به مباحث تعریف خازن، انواع خازن ها و کاربرد آنها در موبایل و همچنین نحوه تست سالم بودن خازن بپردازیم.

معرفی خازن و کاربرد آن در گوشی موبایل

از خازن ‌ها به عنوان ذخیره کننده ‌های ولتاژ استفاده می ‌شود. خازن در انواع مختلفی ساخته و عرضه می‌ شوند و بسته به استفاده در مدار مورد نظر کاربرد متفاوتی دارند، یکی از کاربرد های آن در موبایل در فلش دوربین است که نیاز به ولتاژ بالا دارد این ولتاژ از خازن تامین می شود. انواع خازن در موبایل معمولا خازن سرامیکی و خازن تانتالیومی هستند.

خازن های سرامیکی: که در مبحث انواع خازن ها بیشتر بررسی می شود از نوع غیر قطبی هستند و در مدارات موبایل به رنگ های کرم، قهوه ‌ای و طوسی استفاده می ‌شوند. با توجه به اینکه دی الکتریک این خازن‌ ها از جنس سرامیک می‌ باشد به این اسم نامیده شده اند. خازن های سرامیکی به دما حساس هستند و در صورت افزایش دما ظرفیت خازن تغییر می ‌کند که همین امر باعث تغییر در عملکرد موبایل می ‌شود. بیشترین کاربرد این خازن در موبایل به عنوان نویزگیر است.

خازن های تانتالیومی: این نوع خازن‌ها از نوع قطبی هستند، رنگ آنها معمولاً زرد با یک نوار قهوه ‌ای که معرف قطب مثبت است می‌ باشند، نوع دیگری از این خازن‌ها به رنگ قرمز یا نارنجی است، که پایه مثبت آن به وسیله یک زائده مشخص شده است و در سایر مدل‌ ها به رنگ سفید-مشکی دیده می شوند که طرف سفید پایه مثبت را مشخص می‌ کند

تعریف خازن

خازن قطعه ای است که وظیفه ذخیره سازی انرژی الکتریکی توسط میدان الکترواستاتیکی (بار الکتریکی)، نویزگیری و کوپلاژ را بر عهده دارد و کاربرد آن بر اساس نوع خازن و نوع سیستمی که در مدار بسته می شود و اینکه در قبل و بعد مدار قرار است که چه اتفاقی بیتفد، متفاوت می باشد. بیشترین استفاده ای که از خازن روی برد موبایل استفاده می شود از طرفی ذخیره سازی انرژی و از طرفی نویزگیری است. حذف نویز‌ ها و هارمونیک‌ ها و فرکانس‌ های مزاحم در مسیر تغذیه در موبایل و سپس عمل کردن به عنوان تقویت کننده و نویز گیر در مدار آنتن وظیفه عمده خازن ها می باشند.

خازن را با حرف C که مخفف Capacitor می باشد نشان می دهند. واحد اندازه گیری آن فاراد می باشد که با حرف F نمایش داده می شود. چون فاراد اندازه بزرگی است ما از پیشوندهای کوچک نظیر میکرو، نانو، پیکو و… استفاده می کنیم.

خازن را در نقشه های شماتیک به شکل مقابل نشان می دهند:

وظیفه آن بصورت کلی ذخیره ولتاژ می باشد ولی نباید با کار باتری اشتباه گرفته شود. زیرا خازن درحد بسیار کم و برای مدت زمان کوتاهی این کار را انجام می دهد و ذخیره آن به صورت موقت می باشد (برای مثال برای یک ثانیه).

ساختار خازن

خازن ها از نظر ساختار به دو صورت قطبی (با هسته) و غیر قطبی (بدون هسته) می باشند. در خازن دو سطح فلزی وجود دارد که به آنها جوشن گفته می شود که در بین این دو سطح، ماده ای قرار می گیرد که بسته به این ماده، جنس خازن تغییر می کند. این ماده عایق بوده و به آن دی الکتریک گفته می شود. وقتی ولتاژی به این دو سر وارد می شود میدان مغناطیسی در بین آنها تشکیل شده و به صورت موقت در این قسمت ذخیره می گردد و همانطور که گفته شد بسیار کم و در مدت زمان کوتاه این کار انجام می شود. این کار خاصیت قطع و وصل شدن را ایجاد می کند که در مدارها استفاده می شود

شارژ و دشارژ شدن خازن

وقتی خازن ولتاژ دارد به آن شارژ شدن خازن گفته می شود و هنگامی که خازن ولتاژی ندارد به آن دشارژ گفته می شود. برای شارژ شدن و تخلیه خازن، مدت زمانی طول می کشد بهتر است بدانید از این زمان برای طراحی ها استفاده می شود

نکته

وقتی ولتاژ به دو سر خازن داده می شود، همان لحظه شارژ شده و اگر بخواهیم آن را دشارژ کنیم کافی است که آن را به باری متصل کرده و یا دو سر آن را به هم وصل کنیم، در این حالت به سرعت دشارژ می شود.
صفحه ای که به قطب منفی متصل می گردد، دارای بار منفی و صفحه ای که به قطب مثبت وصل شود، بار مثبت دارد، الکترون ها از سمت قطب منفی به طرف صفحه ای که به آن وصل می باشد، می روند و همان تعداد الکترون از صفحه دیگر به قطب مثبت خواهند رفت. در این مدت از خازن جریان (جریان شارژ) عبور می کند و در هنگامی که خازن شارژ شد این جریان صفر می گردد.

میدان الکتریکی خازن

در صورتی که خازن شارژ می گردد یک صفحه جوشن دارای بار مثبت شده و صفحه دیگر بار منفی دارد، عایق بین آنها باعث می گردد، دو صفحه به سمت یکدیگر حرکت نکرده و بین آنها میدان الکتریکی یکنواختی ایجاد گردد

جنس صفحات خازن

جنس جوشن های دو طرف خازن از آلومینیوم، نقره، قلع و روی می باشد.

جنس عایق بین صفحات

ماده بین دو صفحه خازن می تواند از جنس هوا، کاغذ، میکا، پلاستیک، اکسید آلومینیوم، سرامیک و اکسید تیتانیوم باشد ولی در موبایل بیشتر از نوع سرامیکی و تیتانیومی و مقدار کمی از الکترولیتی استفاده می شود.

علامت خازن

علامت خازن C می باشد که از Capacitor گرفته شده است و نشان آن بدین صورت است که اگر جهت مثبت و منفی آن مشخص و مهم نباشد به شکل زیر می باشد

اگر پلاریته یا جهت مثبت و منفی آن مشخص و مهم باشد به این صورت دیده می شود ولی اکثراً به شکل بالا می باشد و پلاریته ندارد.

ظرفیت خازن

ظرفیت خازن عبارت است از مقدار باری که باید روی دو صفحه ذخیره شده تا بین دو صفحه اختلاف پتانسیل ۱ ولت ایجاد گردد. ظرفیت خازن با C نشان داده شده و واحد آن فاراد است. ظرفیت معیاری برای اندازه گیری توانایی نگهداری انرژی الکتریکی است. ظرفیت زیاد بدین معنی است که خازن قادر به نگهداری انرژی الکتریکی بیشتری است. واحد اندازه‌گیری ظرفیت فاراد است. ۱ فاراد واحد بزرگی است و مشخص کننده ظرفیت بالا می‌‌باشد. باید گفت که ظرفیت خازن‌ ها یک کمیت فیزیکی است و به ساختار خازن بستگی دارد و به مدار و اختلاف پتانسیل بستگی ندارد. استفاده از واحدهای کوچک ‌تر نیز در خازن‌ ها مرسوم است.

میکروفاراد µF، نانوفاراد nF و پیکوفاراد pF واحدهای کوچک‌تر فاراد هستند.

نکته: بعد از قرار دادن واحد فاراد دانشمندان متوجه شده اند این واحد برای ظرفیت خازن بسیار بزرگ است، و بیشترین واحدهایی که استفاده می شود میکرو فاراد و نانو فاراد هستند. می توان گفت که خازنی با ظرفیت فاراد وجود نخواهد داشت

چگونگی تبدیل ضریب حرف اختصاری واحد

برای تبدیل از واحد بالا به واحد پایین در ضرایب ضرب می شود واحد اصلی f فاراد
۱۰۳ mf میلی فاراد
۱۰۶ μf میکروفاراد
۱۰۹ nf نانو فاراد
۱۰۱۲ pf پیکو فاراد

کاربرد خازن

به جرات می توان گفت که بدون وجود و استفاده از خازن هیچ مدار الکتریکی پیشرفته ‌ای را نمی توان طراحی کرد. با اتصال الکترودهای خازن به منبع تغذیه، خازن تا ولتاژ کامل خود شارژ می ‌شود و آن را ذخیره می کند. خازن ‌ها کاربرد‌های زیادی دارند که از هر کدام برای اهداف خاص استفاده می شود. در زیر به برخی از کاربردهای خازن اشاره شده است:

ذخیره ولتاژ، فیلتر و عبور دهنده جریان AC و جلوگیری از ولتاژ DC که باعث نویزگیری در آداپتورها و خروجی صدا می شود.

در مدارهای دیجیتال از خازن برای ذخیره کردن انرژی استفاده می شود زیرا در یک لحظه شارژ و در لحظه دیگر دشارژ می شود.

در مدارهای آنالوگ در جهت ایزوله کردن دو مدار متناوب و مستقیم از یکدیگر کاربرد دارد.

برای جلوگیری از آسیب هنگام خاموش شدن دستگاه‌هایی که از یک منبع نیرو جدا شده اند، بار الکتریکی (شارژ الکتریکی) آن دستگاه را فراهم می‌کنند.

خازن ‌ها همچنین به منظور جلوگیری از تاخیر‌ها، اصلاح ضریب قدرت و فیلتر کردن امواجی که هنگام یکسو سازی ACبه DC رخ می‌دهد، استفاده می‌ شوند.

خازن ها در برد‌های الکترونیکی برای حذف نویز به وجود آمده در مسیر‌های مسی استفاده شود.

خازن‌ها در مدار های صوتی بسیار به چشم می‌خورد که یا به صورت فیلتر صوتی عمل می‌ کنند و یا برای حذف ولتاژ DC از سیگنال صوتی کاربرد دارند.

اتصال خازن

خازن‌ ها می ‌توانند به دو صورت موازی یا سری و یا مختلط در مدار ها اتصال یابند. اگر در مداری چند خازن وجود داشته باشند، بسته به نوع اتصالات آن‌ ها، تقسیمات ولتاژ و جریان در مدار نیز تغییر می‌کند. در زیر نحوه اتصال خازن به طور مختصر شرح داده شده است:

سری: در اتصال سری بار خازن ها برابر می باشد و ولتاژ بین خازن ها تقسیم می شود. شکل زیر اتصال سری خازن را نشان می دهد

موازی: در اتصال موازی، خازن ها، ولتاژ آنها برابر است و بار کل بین خازن ها تقسیم می گردد. در تصویر زیر نوعی از اتصال موازی را می بینید.

متخلط: در این نوع اتصال، خازن ها به صورت سری و موازی با هم بسته می شوند.

خواص اتصال سری و موازی خازن

برخی از خواص اتصال سری خازن به صورت زیر می باشد:

بار ذخیره شده در هر خازن با بار کل برابر است.

ولتاژ کل با مجموع ولتاژ های جزء برابر است.

ظرفیت کل کاهش می یابد.

در زیر به برخی از خواض اتصال موازی خازن اشاره شده است:

ولتاژ کل با ولتاژ دو سر هر خازن برابر است.

بار کل با مجموع بارهای جزء برابر است.

ظرفیت کل افزایش می یابد.

انواع خازن ها

خازن ‌ها در انواع مختلف با مشخصه‌ ها و کاربردهای گوناگون از خازن ‌های ظریف حذف کننده نویز تا خازن ‌های توان ولتاژ بالا برای اصلاح توان و مدارات یکسوساز وجود دارند. مقایسه بین انواع مختلف خازن معمولا با توجه به ماده دی الکتریک استفاده شده در بین صفحات ‌هادی خازن صورت می‌گیرد. همانند مقاومت ‌ها، انواع مختلف خازن‌ ها وجود دارند که به ما امکان تغییر مقدار ظرفیت آن را برای استفاده در مدارات رادیویی یا تنظیم فرکانسی می‌دهند. خازن ‌ها تجاری را با استفاده از صفحات نازک آغشته به پارافین یا مایلار مابین صفحات فویل فلزی درست می‌ کنند. بعضی از خازن‌ ها لوله مانند هستند، که در این نوع خازن‌ ها صفحات فویل فلزی به شکل استوانه ‌ای پیچانده شده ‌اند و ماده عایق دی الکتریک در وسط آن‌ ها ساندویچ شده است. خازن‌ های کوچک معمولا از مواد سرامیکی ساخته می‌ شوند و به منظور مهر و موم کردن در رزین اپوکسی غوطه ور می ‌کنند. بهر حال خازن ‌ها نقش مهمی ‌در مدارات الکترونیک بازی می‌ کنند که در ادامه به انواع مختلف و رایج آنها در برد موبایل اشاره می‌کنیم.

خازن سرامیکی

خازن سرامیکی یکی از کاربردی ترین خازن هاست و نام آن به دلیل دی الکتریک بین دو صفحه خازن می باشد که از جنس سرامیک می باشد. خازن سرامیکی به رنگ کرم قهوه ای و طوسی است و نکته ای که در مورد این خازن می توان گفت این است که قطبی بودن در خازن سرامیکی اهمین ندارد.

مزیت خازن های سرامیکی: به دلیل اینکه معمولاً سرامیک دارای ثابت دی الکتریک بالایی است، می توان خازن سرامیکی را در اندازه های کوچک و با ظرفیت های بالا نسبت به حجم آنها ساخت. ظرفیت این خازن ها بین ۱μf تا ۱۰۰ μf می باشد. شکل این خازن ها به شکل عدسی (دیسکی) که بیشتر در تلویزیون ها و رادیوها استفاده می گردد و یا استوانه ای (لوله ای) که در موبایل ها کاربرد دارد ساخته می شوند.

معایب خازن سرامیکی: ضریب حرارتی بالای این خازن ها، باعث می شود در اثر دما ظرفیت خازن تغییر کند شاید این اصلی ترین عیب خازن سرامیکی باشد.

خازن سرامیکی

خازن الکترولیتی آلومینیومی

این خازن ها از دو ورقه آلومینیومی تشکیل شده اند که یکی از این ورقه ها که لایه اکسید روی آن ایجاد می گردد،آند می باشد و ورقه آلومینیومی دیگر کاتد گفته می شود. ساختمان داخلی این نوع خازن ها به این حالت است که دو ورقه آلومینیومی به همراه دو لایه کاغذ متخلخل که در بین ورقه های آلومینیومی قرار دارند هم زمان پیچیده شده و به انتهای هر ورقه آلومینیومی یک سیم رابط متصل می گردد. سپس این مجموعه را درون یک الکترولیت مناسب غوطه ور می کنند تا دو لایه کاغد متخلخل از الکترولیت پر شوند. سپس کل مجموعه را درون یک قاب فلزی قرار می دهند و توسط یک پولک پلاستیکی که سیم های رابط خازن از آن می گذرد ارتباط فضای داخلی محفظه را با بیرون قطع می کنند. هنگامی که پایه آند به قطب مثبت و پایه کاتد به قطب منفی یک منبع تغذیه متصل می شوند در اثر واکنش شیمیایی بر روی ورقه آند یک لایه عایق اکسید آلومینیوم تشکیل می شود. ولتاژ کار خازن متناسب بر روی ورقه آند یک لایه عایق اکسید آلومینیوم تشکیل می شود. ولتاژ کار خازن متناسب با ضخامت لایه اکسید است.

معایب خازن الکترولیتی آلومینیومی: از معایب این خازن ها می توان به تبخیر و خارج شدن الکترولیت از پولک پلاستیکی و بالا بودن جریان نشتی آنها اشاره کرد و از جمله ویژگی های خوب این خازن ها داشتن ظرفیت زیاد نسبت به حجم شان است. پایه منفی (کاتد) خازن های الکترولیتی را با نواری که بر روی آن علامت منفی (-) درج شده است مشخص می کنند.

خازن الکترولیتی تانتولیومی

در این نوع خازن ها به جای فلز آلومینیوم از فلز تانتالیوم استفاده می شود. به دلیل اینکه ثابت دی الکتریک اکسید تانتالیوم نسبت به اکسید آلومینیوم یبشتر است خازن های تانتالیومی نسبت به خازن های آلومینیومی در حجم مساوی دارای ظرفیت بیشتر است. خازن های تانتالیومی از خازن های آلومینیومی گرانتر هستند و به همین دلیل در تولید انبوه محصولاتی که در ساخت آنها باید از خازن های الکترولیتی استفاد شود، سعی می شود تا حد امکان از خازن های آلومینیومی استفاده گردد.

خازن های تانتالیومی طول عمر و کارکرد بیشتر و جریان نشتی کمتری نسبت خازن های آلومینیومی دارند و از این جهات بر خازن های آلومینیومی برتری دارند. همچنین در ظرفیت های یکسان، خازن های تانتالیومی حجم کمتری دارند. اما باید دقت داشته باشید که خازن های تانتالیومی نسبت به افزایش ولتاژ دو سر خازن به بیش از ولتاژ مجاز و نیز اشتباه وصل شدن ولتاژ به دو سر خازن از نظر پلاریته، حساس تر از خازن های آلومینیومی هستند و سریعتر آسیب می بینند. خازن های تانتالیومی همچنین تحمل جریان های شارژ و دشارژ زیاد را ندارند و هنگام شارژ و دشارژ آنها باید به این مسئله توجه داشت.

یکی از مزیت های خازن های آلومینیومی نسبت به خازن های تانتالیومی این است که خازن های آلومینیومی در ظرفیت های بالت نیز ساخته می شوند (تا چند هزار میکرو فاراد) اما خازن های تانتالیومی حداکثر تا ضرفیت ۳۳۰ میکروفاراد ساخته می شوند.

رنگ خازن های تانتالیومی: در موبایل زرد رنگ همراه با نوار قهوه ای هستند گاهی نارنجی و قرمز هستند به ندرت هم مشکی و سفید (سفید یعنی مثبت) هستند.

خازن الکترولیتی تانتولیومی

خازن میکا

خازن های میکا از تعدادی ورقه نازک میکا به عنوان دی الکتریک و تعدادی ورقه نازک فلزی به عنوان صفحات هادی تشکیل می شوند. این ورقه ها به صورت یک در میان روی هم قرار می گیرند. ورقه های فلزی در دو دسته به یکدیگر وصل شده اند تا سطح موثر هر صفحه خازن را بزگتر کنند و ظرفیت خازن بالا رود. این خازن در موبایل کاربرد ندارد.

هر چه تعداد صفحات فلزی بیشتر و اندازه آنها بزگتر باشد، ظرفیت خازن افزایش می یابد. مجموعه ورقه های میکا و فلز در یک محفظه قرار می گیرند. ظرفیت خازن های میکا کم و از چند پیکو فاراد تا حداکثر ۵ نانو فاراد است. از ویژگی های اصلی و مهم این خازن ها می توان به داشتن ولتاژ کار بالا، ثبات ظرفیت، ضریب حرارتی پایین، عمر و کارکرد طولانی و کاربرد در مدارات فرکانس بالا اشاره کرد.

خازن میکا

خازن های کاغذی

دی الکتریک این نوع خازن ها از یک صفحه نازک کاغذی متخلخل تشکیل شده است که یک دی الکتریک مناسب درون آن تزریق می گردد تا مانع از جذب رطوبت گردد. برای جلوگیری از تبخیر دی الکتریک درون کاغذ، خازن را درون یک قاب محکم و نفوذ ناپذیر قرار می دهند. خازن های کاغذی به علت کوچک بودن ضریب دی الکتریک عایق آنها، دارای ابعاد فیزیکی بزرگی هستند اما از مزایای این خازن ها این است که در ولتاژها و جریان های زیاد می توان از آن استفاده کرد.

خازن های پلاستیکی

در این نوع از خازن ها از ورقه های نازک پلاستیک به عنوان دی الکتریک استفاده می شود. ورقه های پلاستیکی به همراه ورقه های نازک فلزی به صورت لوله شده در درون قاب پلاسیتیکی بسته بندی می شوند.

امروزه این نوع خازن ها به دلیل داشتن مشخصات خوب، در مدارات زیاد به کار می روند. این خازن ها نسبت به تغییرات دما حساسیت زیادی ندارند و به همین سبب از آنها در مداراتی استفاده می شود که احتیاج به خازنی با ظرفیت ثابت در مقابل حرارت وجود داشته باشد. یکی از انواع دی الکتریک هایی که در این نوع خازن ها به کار می رود پلی استایرن است و از این رو به این خازن ها پلی استر نیز گفته می شود که از جمله رایج ترین خازن های پلاستیکی است. ماکزیمم فرکانس کار خازن های پلاستیکی حدود یک مگاهرتز است. خازن های پلاستیکی جریان نشتی خیلی کمی دارند.

خازن های متغیر

نکته ای که در مورد خازن های متغیر باید اشاره کرد این است که امکان تغییر مقدار این خازن ها به صورت الکتریکی یا مکانیکی وجود دارد.. این دسته از خازن‌ها از دو صفحه فلزی تشکیل شده اند که یکی ثابت و دیگری متغیر است. ظرفیتی خازن‌ های های متغیر بین ۱۰ تا ۵۰۰ پیکوفاراد می باشد.

به طور کلی با تغییر سه عامل می توان ظرفیت خازن ها را تغییر داد.

فاصله صفحات خازن؛

سطح موثر بین صفحات خازن؛

نوع دی الکتریک

اساس کار خازن های متغیر بر مبنای تغییر سطح مشترک صفحات خازن و با تغییر فاصله بین صفحات خازن است. نوع دی الکتریک به کار رفته در خازن های متغیر معمولاً از جنس هوا و یا پلاستیک است.

خازن متغیری که عمل تغییر ظرفیت در آن بوسیله یک ولوم انجام می شود را خازن واریابل (Variable) و نوع دیگر را که در آن عمل تغییر ظرفیت باید به کمک پیچ گوشتی انجام گیرد خازن تریمر (Trimmer) می گویند. محدود تغییر ظرفیت در خازن های واریابل از ۱۰ تا ۴۰۰ پیکو فاراد و در خازن های تریمر از ۵ تا ۳۰ پیکو فاراد است.

فلش بر روی شکل هر قطعه بیاید یعنی متغیر است.

خازن های متغیر

نکته بسیار مهم:

در موبایل به هیچ عنوان نباید خازن خراب را برداشته و سیم بکشیم. حتی اگر به ندرت مجبور به برداشتن خازن شدید،آن را بردارید ولی به جای آن سیم نکشید و جای آن خالی بماند.

خازن کوپلاژ

خازنی است که اجازه گذشتن سیگنال AC را از مداری به مدار دیگر می دهد ولی مانع عبور سیگنال DC می شود. در تقویت کننده های ترانزیستوری خازن های کوپلاژ به صورت سری بین منبع تغذیه، طبقه های مختلف تقویت کننده های ترانزیستوری خازن های کوپلاژ به صورت سری بین منبع تغذیه، طبقه های مختلف تقویت کننده و بار جای می گیرند و مانع اعمال مولتاژ دی سی طبقه ی پایین تر به بیس ترانزیستور طبقه بالاتر یا به بار می شوند. این خازن ها معمولاً طوری در نظر گرفته می شوند که میزان افت ولتاژ در فرکانس سیگنال IC ناچیز باشد.

در اغلب مدارات صوتی یا تقویت کننده های فرکانسی جهت جلوگیری از ورود DC به طبقات بعدی از خازن کوپلاژ استفاده می شود.

خازن کوپلاژ

در آخر دو نکته ای که باید بدان توجه داشته باشیم این هست که بدانیم خازن یک عنصر ذخیره کننده ولتاژ است و اینکه علامت خازن C است.

تست سالم بودن خازن در موبایل

در مدار موبایل تشخیص سالم بودن خازن کار راحتی نیست اما با کمک مولتی متر و تنظیم آن روی رنج بازر (حالت بوق خور اهم متر) تا حدودی از سالم بودن آن پی برد. چگونگی تست خازن در حالت تست بوق به این صورت است که دو سر اهم متر را روی دو سر خازن قرار داده و با شنیدن صدای تک بوق به سالم بودن آن پی ببریم. و یا روی حالت اهم متر باید عددی را به ما نشان دهد و پس از مدتی عدد صفر شود. توجه داشته باشید که خازن نباید در مدار اتصال کوتاه باشد و یا همواره دارای مقاومت باشد در صورت داشتن هر یک از این دو مورد خازن باید تعویض شود و یا از مدار حذف شود.

روش تست خازن سرامیکی: جهت آزمایش سلامت خازن ‌های سرامیکی ابتدا مولتی متر را روی حالت بازر می‌گذاریم، پراب‌ها را دو سر خازن می‌گذاریم (جهت آن مهم نیست)، اگر بوق نزد خازن سرامیکی سالم است. در صورت خرابی اتصال برقرار می‌ شود و یکسره صدای بوق می‌ آید.

روش تست خازن تانتالیومی: برای آزمایش این نوع خازن ابتدا باید آن را دشارژ کنیم. ، برای این کار به وسیله یک سیم لاکی آن را به دو سر خازن وصل می ‌کنیم تا هیچ انرژی الکتریکی در خازن موجود نباشد و خازن تخلیه شود، مولتی متر را روی دامنه اهم تنظیم می‌کنیم، پراپ مثبت و منفی را بر اساس جهت مشخص شده روی خازن به دو سر آن می ‌گذاریم، مقاومت نمایشی به طور دائم در حال تغییر است تا بعد از مدتی به عدد ثابت ۱ می ‌رسد، این وضعین نشانه سلامت خازن است. برای تست بازر هم دو سر پراپ را براساس جهت وصل می‌کنیم، اکنون برای لحظه ای یک صدای بوق کوتاه (صدای بیپ) شنیده می ‌شود و بعد قطع می ‌شود. از آنجایی که بیشتر خازن‌ های تانتالیومی در مدارات به عنوان نویزگیر و فیلتر استفاده می ‌شوند، خرابی این خازن ‌ها باعث ایجاد نویز در اسپیکر و یا میکروفن هنگام مکالمه می ‌شودکه حتماً باید تعویض شوند

پرسش و پاسخ های متداول :: 

۱. خازن چیست؟

خازن یک قطعه الکترونیکی است که انرژی الکتریکی را به صورت میدان الکتریکی ذخیره می‌کند. از دو صفحه رسانا و یک ماده عایق (دی‌الکتریک) تشکیل شده است.

۲. خازن چه کاربردی در مدارهای الکترونیکی دارد؟

• صاف کردن ولتاژ در مدارهای DC.
• فیلتر کردن سیگنال‌ها در مدارهای صوتی و تصویری.
• ذخیره انرژی برای زمان‌های کوتاه.

۳. ظرفیت خازن چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

ظرفیت خازن بر حسب فاراد (F) اندازه‌گیری می‌شود و بیانگر مقدار باری است که می‌تواند در ولتاژ معین ذخیره کند.

۴. انواع خازن‌ها کدام‌اند؟

• خازن سرامیکی
• خازن الکترولیتی
• خازن فیلم
• خازن تانتالیوم

۵. چه عواملی بر عملکرد خازن تأثیر می‌گذارند؟

• دما: برخی خازن‌ها با تغییر دما، ظرفیت‌شان تغییر می‌کند.
• ولتاژ: باید ولتاژ اعمال‌شده به خازن، کمتر از ولتاژ نامی آن باشد.
• فرکانس: خازن‌ها در فرکانس‌های بالا یا پایین رفتار متفاوتی دارند.

۶. خازن چگونه شارژ و تخلیه می‌شود؟

هنگامی که ولتاژ به خازن اعمال شود، بار الکتریکی روی صفحات آن ذخیره می‌شود (شارژ). وقتی خازن به مدار تخلیه متصل شود، بار ذخیره‌شده آزاد می‌شود.

۷. چگونه خازن خراب می‌شود؟

• اعمال ولتاژ بیشتر از مقدار نامی.
• افزایش بیش از حد دما.
• فرسودگی مواد داخلی.

۸. خازن چه تفاوتی با باتری دارد؟

• خازن انرژی را به‌طور موقت و در زمان کوتاه ذخیره می‌کند، در حالی که باتری انرژی را برای مدت طولانی ذخیره و تخلیه می‌کند.
• خازن زمان شارژ و تخلیه بسیار سریعی دارد.

۹. خازن‌های متغیر چه کاربردی دارند؟

خازن‌های متغیر (مانند خازن‌های تریمر) برای تنظیم مقادیر ظرفیت در مدارهای تنظیم فرکانس (مثل رادیو) استفاده می‌شوند.

۱۰. نحوه انتخاب خازن مناسب برای مدار چگونه است؟

• ظرفیت مورد نیاز مدار.
• ولتاژ نامی خازن.
• نوع و جنس دی‌الکتریک بسته به کاربرد.

کاربرد خازن در موبایل:

1. ذخیره و تنظیم انرژی:
   • خازن‌ها برای ذخیره موقت انرژی و ارائه آن در زمان‌های کوتاه استفاده می‌شوند. این قابلیت برای پایداری ولتاژ در موبایل بسیار مهم است.
2. فیلتر کردن سیگنال‌ها:
   • خازن‌ها در مدارهای صوتی و تصویری موبایل، برای حذف نویز و تقویت کیفیت صدا و تصویر به‌کار می‌روند.
3. حفاظت مدار:
   • در برابر نوسانات ولتاژ، خازن‌ها از قطعات حساس موبایل محافظت می‌کنند.
4. عملکرد در مدارهای رادیویی:
   • در مدارهای RF (فرکانس رادیویی) برای تنظیم و تثبیت سیگنال‌ها نقش دارند.
5. صفحه‌نمایش و تاچ:
   • خازن‌ها در صفحات لمسی خازنی (Capacitive Touchscreens) برای تشخیص لمس استفاده می‌شوند.

پرسش و پاسخ‌های متداول کاربران درباره خازن در موبایل:

۱. چرا خازن در مدار موبایل استفاده می‌شود؟

خازن‌ها انرژی را ذخیره و در زمان نیاز آزاد می‌کنند تا جریان پایداری در مدارهای موبایل ایجاد شود. همچنین برای فیلتر کردن نویز و بهبود عملکرد قطعات حساس مانند پردازنده‌ها به‌کار می‌روند.

۲. آیا خازن می‌تواند دلیل خرابی موبایل باشد؟

بله، خرابی خازن به‌خصوص خازن‌های الکترولیتی می‌تواند باعث مشکلاتی مثل روشن نشدن موبایل، نوسانات صفحه‌نمایش یا قطع شدن صدا شود.

۳. چطور بفهمیم خازن موبایل خراب شده است؟

• موبایل روشن نمی‌شود یا به‌طور ناگهانی خاموش می‌شود.
• نویز یا قطع و وصل شدن صدا در اسپیکرها.
• مشکلات لمسی در صفحه‌نمایش.

۴. آیا خازن در صفحه لمسی موبایل نقش دارد؟

بله، صفحات لمسی خازنی با استفاده از تغییرات ظرفیت الکتریکی در اثر لمس کار می‌کنند.

۵. چه نوع خازن‌هایی بیشتر در موبایل استفاده می‌شوند؟

• خازن‌های سرامیکی برای فیلتر کردن سیگنال‌ها و کاهش نویز.
• خازن‌های تانتالیوم برای پایداری و ذخیره انرژی.

۶. چگونه می‌توان خازن موبایل را تعمیر یا تعویض کرد؟

تعویض خازن نیاز به مهارت لحیم‌کاری و آشنایی با مدارهای الکترونیکی دارد. بهتر است تعمیر موبایل به متخصصان واگذار شود.

۷. خازن‌ها در چه بخش‌هایی از موبایل بیشتر استفاده می‌شوند؟

• برد اصلی موبایل (Motherboard).
• مدار شارژ و باتری.
• تقویت‌کننده‌های صوتی و تصویری.
• مدارهای RF و آنتن.

۸. آیا خرابی خازن باعث تخلیه سریع باتری می‌شود؟

بله، اگر خازن معیوب باشد، ممکن است انرژی بیشتری از باتری کشیده شود و عمر باتری کاهش یابد.

۹. آیا خازن موبایل با گذشت زمان خراب می‌شود؟

بله، خازن‌ها به‌ویژه خازن‌های الکترولیتی با گذر زمان و تغییرات دما ممکن است ظرفیت خود را از دست بدهند.

۱۰. آیا خازن در عملکرد دوربین موبایل تأثیر دارد؟

بله، در مدارهای تثبیت تصویر و فیلتر سیگنال‌های الکتریکی دوربین از خازن استفاده می‌شود.